Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Grondwet krijgt algemene bepaling over democratische rechtsstaat

Nieuws

(02.07.14) De Grondwet krijgt een algemene bepaling die uitdrukt dat Nederland een democratische rechtsstaat is. Deze zal aan Artikel 1 worden toegevoegd. De tekst wordt: 'De Grondwet waarborgt de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten'.

De ministerraad heeft dit besloten op voordracht van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken. Er is over deze Grondwetswijziging een brief naar de beide Kamers gestuurd waarin de reden worden toegelicht.

Drieslag
Destijds in 2012 heeft de Staatscommissie Grondwet geadviseerd een dergelijke algemene bepaling in de Grondwet op te nemen. Minister Plassterk schrijft dat het voor het kabinet doorslaggevend is dat de drieslag democratie, rechtsstaat en mensenrechten in de internationale rechtsorde de standaard is. In de brief noemt hij een aantal constituties van andere landen waarin expliciet naar deze relatie wordt verwezen.

Op verzoek van de Eerste Kamer in maart van dit jaar heeft het kabinet opnieuw gekeken naar het opnemen van een algemene bepaling. Het kabinet gaat een voorstel voor een Grondwetswijzigingsvoorstel met deze strekking voorbereiden.

Bron: brief minister Plasterk 'Heroverweging over het opnemen van een algemene bepaling Grondwet' 27.06.2014

Uitgelicht

Rechter als schuldige

In februari zette de rechter een streep door een inreisverbod voor drie conservatieve islamitische predikers dat de ministers Faber en Van Weel hadden uitgevaardigd. Minister Faber noemde de uitspraak van de rechter  'een zwarte dag’, Van Weel had het over 'een teleurstellende uitkomst'. De rechter werd in de socials zwaar onder vuur genomen.
Voorzitter Marc Flierstra van de Vereniging voor Rechtspraak hekelde in Trouw van 25 februari 2025 de reactie van beide ministers: ‘Door dit soort uitspraken denken mensen dat het door deze rechter komt dat de haatpredikers Nederland in mochten. De ministers zijn zo medeschuldig aan het creëren van een klimaat waarbij deze rechter als schuldige wordt gezien. Het probleem lag bij het besluit van de ministers. Die hebben hun huiswerk niet goed gedaan. Als je dat nalaat, moet je vervolgens niet verbaasd zijn als een rechter gewoon zijn werk doet en oordeelt: Zo kan het niet.’
De rechter geoordeeld dat de ministers onvoldoende hadden gemotiveerd waarom de drie sprekers een bedreiging voor de openbare orde waren.
(06.04.2025)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

cover weerbare rechtsstaat

Jorieke Manenschijn, Bastiaan Rijpkema en Steven Bruintjes werken als wetenschappers bij de Universiteit Leiden. In hun boek Weerbare rechtsstaat - De vangrails in de Grondwet laten ze de ‘vangrails’ zien die een grondwet kan bieden om te voorkomen dat de democratische rechtsstaat van de weg raakt.
De auteurs staan niet alleen stil bij onze eigen waarborgen als de grondrechten en het tweekamerstelsel, maar ze laten ook ‘vangrails’ zien die elders bedacht zijn. Het boek gaat ook in op de effectiviteit van de waarborgen. Aan het eind van het boek wordt de Nederlandse Grondwet langs de meetlat van de weerbare rechtsstaat gelegd.(18.02.2025)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Grooter zelfstandigheid

Een extraparlementair kabinet of niet, als er morgen een kabinetscrisis moet worden afgewend, gaan de voormannen van de betrokken partijen in de Tweede Kamer om de tafel zitten en hopen er samen uit te komen. Onze grote negentiende-eeuwse staatsman Johan Rudolf Thorbecke zou zich in zijn graf omdraaien. In zijn Narede hield Thorbecke in 1869 voor de laatste keer een hartstochtelijk pleidooi voor een scheiding van de wetgevende macht, uitvoerende en rechterlijke macht:
‘Ik wensch hier niet een Ministerie, dat enkel orgaan van een meerderheid der Tweede Kamer zij. Ik verlang grooter zelfstandigheid voor de Kroon en hare Regering.’
(05.02.2025)

Bekijk oude afleveringen Knipoog