• Website over de 23 grondrechten in de Grondwet
 

Grondrechten

Preambule

De Grondwet waarborgt de grondrechten en de democratische rechtsstaat.

Lees meer...

Artikel 1

In Nederland wordt iedereen in gelijke gevallen gelijk behandeld.
Elke vorm van discriminatie is verboden.

Lees meer...

Artikel 2

De wet regelt wie Nederlander is en wie hier wordt toegelaten. Uitlevering aan een ander land is alleen mogelijk als er met dat land een verdrag is.
Iedereen heeft het recht het land te verlaten, behalve als de wet dat verbiedt.

Lees meer...

Artikel 3

Iedereen die Nederlander is, mag ambtenaar worden.

Lees meer...

Artikel 4

Iedere Nederlander van achttien jaar en ouder mag stemmen. Ook mag je dan in de gemeenteraad, de provinciale staten en de Tweede Kamer worden gekozen.

Lees meer...

Artikel 5

In Nederland heb je het recht om bij het bevoegd gezag een schriftelijk verzoek in te dienen. Bijvoorbeeld als je een klacht hebt over het optreden van de overheid.

Lees meer...

Artikel 6

Alle Nederlanders hebben het recht om hun godsdienst of levensovertuiging vrij te tonen. Wel moet je je daarbij aan de regels van de wet houden.

Lees meer...

Artikel 7

In Nederland heb je vooraf geen toestemming nodig om gedachten of gevoelens te publiceren in boeken, kranten of andere media.
Voor reclame gelden er aparte spelregels.

Lees meer...

Artikel 8

In Nederland mag iedereen een vereniging oprichten of er lid van worden. Wel moet elke vereniging de openbare orde respecteren.

Lees meer...

Artikel 9

In Nederland mag je vergaderen en demonstreren. De overheid mag alleen regels voor demonstraties maken in het belang van de verkeersveiligheid en om wanordelijkheden te voorkomen.

Lees meer...

Artikel 10

Iedereen in Nederland heeft recht op privacy.
De gegevens die over jou vastgelegd zijn, mag je inzien en kun je eventueel verbeteren.

Lees meer...

Artikel 11

Iedere Nederlander heeft recht op de onaantastbaarheid van zijn lichaam. Wel mag de wetgever uitzonderingen op dat grondrecht maken.

Lees meer...

Artikel 12

In Nederland mag zonder de toestemming van de bewoner een woning niet binnengetreden worden, behalve als de wet dat toestaat of als de rechter er toestemming voor geeft.

Lees meer...

Artikel 13

In Nederland heeft iedereen recht op eerbiediging van het brief- en telecommunicstiegeheim, behalve als de wet dat toestaat of als de rechter er toestemming voor geeft.

Lees meer...

Artikel 14

In Nederland zijn eigendommen onschendbaar. Onteigening kan alleen als het algemeen belang in het geding is en er een schadeloosstelling tegenover staat.

Lees meer...

Artikel 15

Je mag in Nederland niet willekeurig van je vrijheid beroofd worden. Alleen als het in de wet staat en de rechter er toestemming voor geeft, mag je in Nederland worden vastgehouden. Wel moet je binnen een redelijke termijn voor de rechter worden voorgeleid.

Lees meer...

Artikel 16

In Nederland kun je alleen gestraft worden voor feiten die op dat moment al in de wet strafbaar gesteld worden.

Lees meer...

Artikel 17

Iedereen in Nederland heeft recht op een eerlijk proces en moet een beroep op de rechter kunnen doen om een onafhankelijke uitspraak te krijgen.

Lees meer...

Artikel 18

Iedereen in Nederland heeft recht op rechtshulp.
Als je dit niet zelf kunt betalen, krijg je financiële hulp.

Lees meer...

Artikel 19

De overheid moet bevorderen dat er in Nederland voldoende werk is. Ook maakt ze regels voor rechtspositie, arbeidsomstandigheden en medezeggenschap. Als je je als Nederlander aan de wet houdt, ben je vrij om het beroep te kiezen dat je wilt.

Lees meer...

Artikel 20

De overheid moet ervoor zorgen dat iedereen in Nederland voldoende inkomen heeft om van te kunnen leven. Nederlanders die dat niet op eigen kracht lukt, komen in aanmerking voor een uitkering.

Lees meer...

Artikel 21

De overheid moet Nederland en de Nederlanders tegen rampen beschermen. Ook moet ze het leefmilieu verbeteren.

Lees meer...

Artikel 22

De overheid moet de volksgezondheid in Nederland bevorderen en ze moet zorgen voor voldoende goede woningen. Verder schept de overheid voorwaarden voor ontplooiing en vrijetijdsbesteding.

Lees meer...

Artikel 23

De overheid moet zorgen voor goed onderwijs. Het geven van onderwijs is voor iedereen in Nederland vrij. De overheid stelt alleen eisen aan de kwaliteit van het onderwijs. Daarnaast moet ze voor voldoende openbaar onderwijs zorgen.

Lees meer...

Uitgelicht

Hoe goed kent u de Grondwet?

In het Nederlands Juristenblad van 2 juni 2023 publiceerde Jelle But het artikel ‘Grondwet begrepen door gewone mensen’. Hij doet onderzoek naar de internalisering van het constitutioneel recht.
In het onderzoek geeft 91 procent van de respondenten aan dat ze de Grondwet belangrijk vinden. Zo’n 74 procent zegt de Grondwet ‘op hoofdlijnen’ te kennen, 7 procent denkt de Grondwet ‘goed’ te kennen en 19 procent antwoordt de Grondwet ‘helemaal niet’ te kennen.
Volgens Jelle But zijn de Nederlanders tamelijk zelfverzekerd over hun kennis van de Grondwet. De vraag of de respondenten wisten over wat voor soort normen en waarden het de Grondwet gaat – zonder de exacte inhoud te kennen - antwoordt 89 procent deze te kennen. Maar liefst 42 procent echter geeft aan nooit een artikel uit de Grondwet te hebben gelezen …
(06.08.2023)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Pas verschenen

demonstratierecht cov1Herman Tjeenk Willink
Het tij tegen

Minister van Staat Herman Tjeenk Willink ziet op tal van plekken in de Nederlandse samenleving de democratie haperen. In het recente verleden heeft hij er al met enige regelmaat over gepubliceerd. Onlangs verscheen een nieuw boek van zijn hand onder de titel Het tij tegen - De democratische rechtsorde als fundament.
NRC schreef erover: ‘In Het tij tegen stroopt de minister van Staat nog één keer de mouwen op om het land de oren te wassen over onze falende liefde voor de democratische rechtsorde.’
In zijn boek noemt Tjeenk Willink de dominantie van het geld als ijkpunt voor beleid en het denken in termen van management als belangrijke oorzaken van het gebrek aan vertrouwen in de politiek en het wegvallen van het draagvlak onder het overheidshandelen. (19.06.2023)

 

Bekijk overzicht pas verschenen boeken

 

 


Knipoog

Sociaal Contract

Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt mag een nieuwe politieke partij zijn, de wortels van het Sociaal Contract zijn eeuwenoud. Rousseau introduceerde het in 1762 in zijn Du contrat social ou principes du droit politique. Hij schreef dat het recht om zijn stem uit te brengen hem de plicht geeft om zich te verdiepen in zaken van algemeen belang, om er bescheiden aan toe te voegen: ‘Hoe gering mijn invloed daarop ook mag zijn’.

De Staatsregeling voor het Bataafsche Volk uit 1798 geldt als de eerste ‘echte’ Nederlandse grondwet en was - uiteraard – geïnspireerd door de ideeën van Rousseau. Meteen al in artikel 2 gaat het over het sociaal contract dat aan de basis ligt van de manier waarop de staat is ingericht:
‘Het Maatschappelijk Verdrag wijzigt, noch beperkt, de natuurlijke regten van den Mensch, dan in zoo verre zulks, ter bereikinge van dat oogmerk, noodzaaklijk is.’
(28.08.23)

Bekijk oude afleveringen Knipoog