Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Programma’s politieke partijen op gespannen voet met rechtsstaat

Uit onderzoek van de Orde van Advocaten blijkt dat bijna alle partijen onderdelen in hun verkiezingsprogramma’s hebben die in strijd lijken met de beginselen van de rechtsstaat.

De Nederlandse Orde van Advocaten heeft een Commissie toetsing rechtsstatelijkheid ingesteld die de programma’s van dertien partijen, die momenteel met minstens twee zetels in de Tweede Kamer zijn vertegenwoordigd, heeft onderzocht.

Spierbalmaatregelen
Bij VVD, VNL, SGP, PVV en CDA vond de commissie beleidsvoornemens in de plannen die in hun ogen niet bij een rechtsstaat passen. Commissievoorzitter Wouter Veraart, hoogleraar rechtsfilosofie, omschreef ze in het Advocatenblad van 14 februari 2017 als ‘spierbalmaatregelen’: ‘Dat is het type maatregel dat zogezegd een totaaloplossing biedt. Meestal hangen ze samen met immigratie of de angst voor terrorisme en jihadisme. Het voorstel om grenzen dicht te doen, bijvoorbeeld. Of alle islamscholen te sluiten.’
Vergeleken met 2012, toen de advocaten dit onderzoek voor de eerste keer hielden, ligt er nu veel meer nadruk op immigratie en vluchtelingen, terwijl vijf jaar het vijf jaar geleden vooral mis ging bij voorstellen om het strafrecht te veranderen.

Rood licht
Programmapunten die niet door de beugel kunnen, kregen een rood licht van de commissie, terwijl voorstellen die de rechtsstaat versterken, met een groen licht werden beloofd. In twijfelgevallen deelde de commissie een oranje licht uit.
Kampioen rood werd de PVV die, hoewel haar programma slechts één A4’tje telt, toch vijf keer een rood sein kreeg. Net als in 2012 kreeg de SGP twee keer rood. Zo bepleiten PVV en SGP verregaande beperkingen op de fundamentele vrijheden van moslims die niet voor andere geloofsgroepen en burgers worden gesteld.

Zorgwekkend noemde Veraart de twee rode lichten van de VVD. ‘De VVD is het meest opgeschoven. De partij wil ook jihadgangers met slechts één nationaliteit de Nederlandse nationaliteit ontnemen en daarmee stateloos maken. Dat creëert onrecht, want daarmee ontzeg je iemand de toegang tot recht. Een rechtsstaat heeft de minimale plicht zijn burgers een eerlijk proces te geven, ook al hebben ze vreselijke dingen gedaan.’
Ander pijnpunt voor de juristen is dat de VVD de directe doorwerking van internationale verbindende verdragen wil afschaffen. Een Nederlandse rechter kan zijn oordeel dan niet meer baseren op mensenrechten die geformuleerd zijn in internationale verdragen. Veraart hierover: ‘Dat is echt griezelig en zou een enorme verzwakking van de rechtsstaat betekenen. Nederland kent namelijk geen constitutioneel hof dat wetten toetst aan de grondwet.’

Groen licht
ChristenUnie, PvdA, GroenLinks, D66 en SP krijgen allemaal meerdere groene lichten. De ChristenUnie is de enige die geen rood of oranje scoort.

Volledige tekst rapport

Uitgelicht

Het kan wéér gruwelijk mis gaan

De risico’s die tot het Toeslagenschandaal hebben geleid, zijn niet verdwenen, stelde voorzitter Van Nispen van de enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening:vast bij de presentatie van hun eindrapport Blind voor mens en recht:
De blindheid voor mensen en voor hun rechten is er nog steeds. Een indringende constatering is dan ook dat het wéér gruwelijk mis kan gaan. Dit kan morgen weer gebeuren, zo lang de overheid zich niet aan de eigen wetten houdt. Zo lang grondrechten niet worden gerespecteerd, waarborgen ontbreken en rechtsstatelijk handelen niet dagelijks in praktijk wordt gebracht. Zo lang geen invulling wordt gegeven aan macht en tegenmacht. Zo lang de staatsmachten blind blijven voor mens en recht. Zo lang blijft het risico bestaan dat mensen door overheidshandelen worden vermorzeld. Dat kan ieder van ons overkomen.
(26.02.2024)

 

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

vrijheid snyders

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Timothy Snyder is hoogleraar geschiedenis aan de Yale University en bestsellerauteur. In zijn nieuwste boek Over vrijheid schrijft hij dat veel mensen vrijheid tegenwoordig vooral zien als de afwezigheid van staatsmacht, een in zijn ogen gevaarlijke ontwikkeling die onze maatschappij in gevaar brengt. Volgens hem is het tijd voor een nieuwe definitie, want wat betekent vrijheid echt? Waarom is onze vrijheid in gevaar? Snyder pleit voor een nieuwe positieve definitie van vrijheid en voor meer aandacht voor de democratie, de staatsvorm die daar het best bij hoort. Echte vrijheid is in zijn ogen de vrijheid om dingen op het spel te zetten voor een toekomst die we samen kiezen en waar we samen aan werken. (06.11.2024)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Wij van de Grondwet

Op 2 juli 2024 droeg Hugo de Jonge zijn portefeuille van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over aan Judith Uitermark en die van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening aan Mona Keijzer.
Bij die gelegenheid hield Wytze van der Woude van het ministerie van Binnenlandse Zaken een toespraak over het belang van de Grondwet. Van der Woude zei onder andere:
De Grondwet verbindt generaties, moet mee bewegen met de tijd en tegelijkertijd niet met alle winden meewaaien. De Grondwet moet je in je hoofd en in je hart houden. Wij van de Grondwet, adviseren de Grondwet!
Van der Woude is directeur Constitutionele Zaken en Wetgeving op het ministerie van Binnenlandse Zaken.
(geciteerd in NRC 02.07.2024)

Bekijk oude afleveringen Knipoog