Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Minister wil poortwachter bij rechtsbijstand

Om de oplopende kosten van de sociale advocatuur terug te dringen wil minister Dekker eerst een 'poortwachter' laten beslissen of iemand recht heeft op een gesubsidieerde advocaat.

In een brief van 9 november 2018 aan de Tweede Kamer kwam minister Sander Dekker van Rechtsbescherming met een plan om de rechtsbijstand drastisch te wijzigen. Op deze manier wil hij oplopende kosten van de sociale advocatuur terugdringen. Het aantal zaken waarbij gebruik is gemaakt van gesubsidieerde advocaten, is sinds 2000 met meer dan veertig procent gestegen. De kosten zijn opgelopen tot meer dan 400 miljoen euro per jaar.

Centraal in het plan van de minister staat een 'poortwachter'. Dit zou een instelling moeten worden die voorafgaand aan de rechtsgang moet beslissen of iemand al dan niet recht heeft op een gesubsidieerde advocaat. In zijn toelichting stelde Dekker dat in het nieuwe systeem de toegang tot de rechtsbijstand voor iedereen gegarandeerd blijft. Hij vergelijkt de poortwachter met de huisarts die beslist over het al dan niet doorverwijzen naar de specialist.

Onmiddellijk barstte er een storm van kritiek over de plannen los. Vaak werd gewezen op art. 18 Gw waarin de rechtsbijstand als grondrecht geformuleerd is. Er waren druk bezochte prostestacties van advocaten tegen de plannen.
In Dagblad Trouw van 16 januari 2019 citeerde Wouter Veraart, hoogleraar Rechtsfilosofie aan de VU, het verhaal 'Voor de wet' van Kafka:
Vóór de Wet staat een wachter. Bij deze wachter komt een man van buiten en verzoekt toegang tot de Wet. De wachter zegt, dat hij hem nu geen toegang kan verlenen. De man denkt na en vraagt of hij dan naderhand naar binnen zou mogen. 'Het is mogelijk', zegt de wachter, 'maar nu niet'.
Volgens Veraart laat dit citaat van Kafka mooi zien wat er in de plannen van Dekker verkeerd gaat:
Ook de minvermogende Nederlandse burger moet straks een heel hoge drempel over voor hij eventueel zijn recht kan halen bij een onafhankelijke rechter. De poortwachter kan hem de weg naar de wet immers in veel gevallen versperren. Dan resteren slechts procedures van bezwaar en beroep tegen die afwijzende beschikking.

Bij de behandeling in de Tweede Kamer van de brief van minister Dekker op 23 januari 2019 was er met name vanuit de oppositie veel kritiek op de plannen. Aan het eind van het debat deed minister Dekker de toezegging om het nieuwe principe eerst aan de Raad van State voor te leggen voor hij verder gaat met het uitwerken van de plannen.

 

 

Uitgelicht

Het kan wéér gruwelijk mis gaan

De risico’s die tot het Toeslagenschandaal hebben geleid, zijn niet verdwenen, stelde voorzitter Van Nispen van de enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening:vast bij de presentatie van hun eindrapport Blind voor mens en recht:
De blindheid voor mensen en voor hun rechten is er nog steeds. Een indringende constatering is dan ook dat het wéér gruwelijk mis kan gaan. Dit kan morgen weer gebeuren, zo lang de overheid zich niet aan de eigen wetten houdt. Zo lang grondrechten niet worden gerespecteerd, waarborgen ontbreken en rechtsstatelijk handelen niet dagelijks in praktijk wordt gebracht. Zo lang geen invulling wordt gegeven aan macht en tegenmacht. Zo lang de staatsmachten blind blijven voor mens en recht. Zo lang blijft het risico bestaan dat mensen door overheidshandelen worden vermorzeld. Dat kan ieder van ons overkomen.

 

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

trapman cover

De Nijmeegse staatsrecht-deskundige Leon Trapman toetste in zijn dissertatie Kiesrecht, verkiezingen en verkiezingscampagnes de manier waarop de Nederlandse verkiezingen zijn geregeld onder andere aan de Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Ook staat hij in zijn bijna 500 pagina’s tellende boek stil bij actuele ontwikkelingen, zoals de voorgenomen herziening van het kiesstelsel en de nieuwe wetgeving rond partijfinanciering.
Trapman benadrukt dat de basis van ons systeem solide is, maar dat we constant bezig moeten blijven om onze verkiezingen vrij en eerlijk te houden. Zo stelt hij voor politieke partijen te verplichten hun interne democratie op orde te hebben.
(14.06.24)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Wij van de Grondwet

Op 2 juli 2024 droeg Hugo de Jonge zijn portefeuille van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over aan Judith Uitermark en die van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening aan Mona Keijzer.
Bij die gelegenheid hield Wytze van der Woude van het ministerie van Binnenlandse Zaken een toespraak over het belang van de Grondwet. Van der Woude zei onder andere:
De Grondwet verbindt generaties, moet mee bewegen met de tijd en tegelijkertijd niet met alle winden meewaaien. De Grondwet moet je in je hoofd en in je hart houden. Wij van de Grondwet, adviseren de Grondwet!
Van der Woude is directeur Constitutionele Zaken en Wetgeving op het ministerie van Binnenlandse Zaken.
(geciteerd in NRC 02.07.2024)

Bekijk oude afleveringen Knipoog