Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Kabinet wil burgerschapsonderwijs versterken

Minister Slob heeft in november een wetsvoorstel ingediend dat het burgerschapsonderwijs in basisonderwijs en voorgezet onderwijs minder vrijblijvend wil maken.

Sinds 2006 zijn scholen verplicht aandacht te besteden aan 'actief burgerschap en sociale integratie'. Tot nu toe hadden ze de vrije hand hoe ze dat onderwijs vormgaven. In de wet staat alleen dát ze er aandacht aan moeten besteden.
Ontevredenheid over deze vrijblijvendheid zorgde ervoor dat het vorige kabinet al besloot om eisen te verduidelijken. Dit voornemen kwam ook in het regeerakkoord van het huidige kabinet terecht.
Het wetsvoorstel zegt dat het onderwijs actief burgerschap en sociale cohesie op doelgerichte en samenhangende wijze dient te bevorderen. (N.B. het begrip 'sociale integratie' uit 2006 is vervangen door 'sociale cohesie'.)
Het onderwijs moet zich volgens het wetsvoorstel in elk geval richten op:

  • het bijbrengen van respect voor en kennis van de basiswaarden van de democratische rechtsstaat, zoals verankerd in de Grondwet, en de universeel geldende fundamentele rechten en vrijheden van de mens
  • het ontwikkelen van de sociale en maatschappelijke competenties die de leerling in staat stellen deel uit te maken van en bij te dragen aan de pluriforme, democratische Nederlandse samenleving

In de Memorie van Toelichting staat minister Slob uitgebreid stil bij zaken die volgens hem essentieel zijn voor een democratische rechtsstaat. Het is de bedoeling dat een en ander zal worden uitgewerkt in een zogeheten curriculum waarover de minister dit voorjaar eerst met de Tweede Kamer gaat overleggen.

Zowel vanuit het rooms-katholieke en protestants-christelijke onderwijs als het openbaar onderwijs is kritiek op de plannen van minister Slob. Kern van de kritiek is dat zijn plannen zouden ingrijpen in de vrijheid van onderwijs, zoals die vastgelegd is in art. 23 Gw.

Trouw vroeg zich op 15 januari 2020 af: 'In hoeverre mag de overheid bepalen wat voor burgers het onderwijs aflevert?'
De krant liet ook onderzoeker Bram Eidhof aan het woord die wees op een merkwaardige tegenstelling in de plannen van het kabinet. Volgens Eidhof is de angst voor radicalisering een belangrijke reden geweest voor het aanscherpen van de eisen, maar hij vindt het voorstel in dat opzicht juist niet ver genoeg gaat:
Het wetsvoorstel laat scholen nog steeds veel ruimte, en kent bijvoorbeeld geen resultaatsverplichting. Ter illustratie: als leerlingen aan het eind van de middelbare school voor een dictatuur of theocratie pleiten, kunnen ze nog steeds een diploma krijgen. Zolang ze maar onderwezen zijn over de basiswaarden van onze democratische rechtsstaat.

Tekst wetsvoorstel verduidelijking burgerschapsopdracht (met Memorie van Toelichting)

Uitgelicht

We verwarren meningen met kennis

Emine Ugur citeerde in haar column in Trouw de Turkse filosofe Ioanna Kuçuradi die gesignaleerd had dat we steeds meer meningen met kennis verwarren:
Respect voor alle meningen bestaat niet. Mensen verdienen respect, meningen niet. Meningen zijn er om bediscussieerd te worden. We verwarren meningen met kennis. We verwarren kennis met overtuigingen. Je kunt niet democratisch besluiten of iets een feit is. Democratie is heilig, maar moeten we democratisch besluiten of de wereld plat is of niet? Wat is de volgende stap? Gaan we dan ook democratisch besluiten of mensenrechten het nog wel verdienen om beschermd te worden?
(9.11.2024)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

vrijheid snyders

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Timothy Snyder is hoogleraar geschiedenis aan de Yale University en bestsellerauteur. In zijn nieuwste boek Over vrijheid schrijft hij dat veel mensen vrijheid tegenwoordig vooral zien als de afwezigheid van staatsmacht, een in zijn ogen gevaarlijke ontwikkeling die onze maatschappij in gevaar brengt. Volgens hem is het tijd voor een nieuwe definitie, want wat betekent vrijheid echt? Waarom is onze vrijheid in gevaar? Snyder pleit voor een nieuwe positieve definitie van vrijheid en voor meer aandacht voor de democratie, de staatsvorm die daar het best bij hoort. Echte vrijheid is in zijn ogen de vrijheid om dingen op het spel te zetten voor een toekomst die we samen kiezen en waar we samen aan werken. (06.11.2024)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Grooter zelfstandigheid

Een extraparlementair kabinet of niet, als er morgen een kabinetscrisis moet worden afgewend, gaan de voormannen van de betrokken partijen in de Tweede Kamer om de tafel zitten en hopen er samen uit te komen. Onze grote negentiende-eeuwse staatsman Johan Rudolf Thorbecke zou zich in zijn graf omdraaien. In zijn Narede hield Thorbecke in 1869 voor de laatste keer een hartstochtelijk pleidooi voor een scheiding van de wetgevende macht, uitvoerende en rechterlijke macht:
Ik wensch hier niet een Ministerie, dat enkel orgaan van een meerderheid der Tweede Kamer zij. Ik verlang grooter zelfstandigheid voor de Kroon en hare Regering.’
(05.02.2025)

Bekijk oude afleveringen Knipoog