• Website over de 23 grondrechten in de Nederlandse Grondwet
 

Kabinet wil burgerschapsonderwijs versterken

Minister Slob heeft in november een wetsvoorstel ingediend dat het burgerschapsonderwijs in basisonderwijs en voorgezet onderwijs minder vrijblijvend wil maken.

Sinds 2006 zijn scholen verplicht aandacht te besteden aan 'actief burgerschap en sociale integratie'. Tot nu toe hadden ze de vrije hand hoe ze dat onderwijs vormgaven. In de wet staat alleen dát ze er aandacht aan moeten besteden.
Ontevredenheid over deze vrijblijvendheid zorgde ervoor dat het vorige kabinet al besloot om eisen te verduidelijken. Dit voornemen kwam ook in het regeerakkoord van het huidige kabinet terecht.
Het wetsvoorstel zegt dat het onderwijs actief burgerschap en sociale cohesie op doelgerichte en samenhangende wijze dient te bevorderen. (N.B. het begrip 'sociale integratie' uit 2006 is vervangen door 'sociale cohesie'.)
Het onderwijs moet zich volgens het wetsvoorstel in elk geval richten op:

  • het bijbrengen van respect voor en kennis van de basiswaarden van de democratische rechtsstaat, zoals verankerd in de Grondwet, en de universeel geldende fundamentele rechten en vrijheden van de mens
  • het ontwikkelen van de sociale en maatschappelijke competenties die de leerling in staat stellen deel uit te maken van en bij te dragen aan de pluriforme, democratische Nederlandse samenleving

In de Memorie van Toelichting staat minister Slob uitgebreid stil bij zaken die volgens hem essentieel zijn voor een democratische rechtsstaat. Het is de bedoeling dat een en ander zal worden uitgewerkt in een zogeheten curriculum waarover de minister dit voorjaar eerst met de Tweede Kamer gaat overleggen.

Zowel vanuit het rooms-katholieke en protestants-christelijke onderwijs als het openbaar onderwijs is kritiek op de plannen van minister Slob. Kern van de kritiek is dat zijn plannen zouden ingrijpen in de vrijheid van onderwijs, zoals die vastgelegd is in art. 23 Gw.

Trouw vroeg zich op 15 januari 2020 af: 'In hoeverre mag de overheid bepalen wat voor burgers het onderwijs aflevert?'
De krant liet ook onderzoeker Bram Eidhof aan het woord die wees op een merkwaardige tegenstelling in de plannen van het kabinet. Volgens Eidhof is de angst voor radicalisering een belangrijke reden geweest voor het aanscherpen van de eisen, maar hij vindt het voorstel in dat opzicht juist niet ver genoeg gaat:
Het wetsvoorstel laat scholen nog steeds veel ruimte, en kent bijvoorbeeld geen resultaatsverplichting. Ter illustratie: als leerlingen aan het eind van de middelbare school voor een dictatuur of theocratie pleiten, kunnen ze nog steeds een diploma krijgen. Zolang ze maar onderwezen zijn over de basiswaarden van onze democratische rechtsstaat.

Tekst wetsvoorstel verduidelijking burgerschapsopdracht (met Memorie van Toelichting)

Nieuwsarchief

Uitgelicht

Mag je een partij verbieden?

De volksvertegenwoordiging staat in principe open voor alle leden van het volk, mits ze voldoende stemmen halen. Welke overtuigingen ze koesteren doet er niet toe. Al leggen ze wel een eed (of belofte) af op de Grondwet, dat schept toch enige verplichting, zou je zeggen. Temeer omdat daar sinds kort, afgelopen augustus, de volgende bepaling aan is toegevoegd: 'De Grondwet waarborgt de grondrechten en de democratische rechtsstaat.

Aldus Stevo Akkerman in Trouw van 18 november 2022. Er gaan steeds meer stemmen op om Forum voor Democratie te verbieden. Hebben we dat punt bereikt toen Forum-Kamerlid Guido van Meijeren bedacht dat je met een volksopstand de regering kon verdrijven? Zou Forum dezelfde weg opgaan als de Centrumpartij '86? Die werd in 1998 door de rechter verboden onder verwijzing naar art. 8 Gw.

Stevo Akkerman aarzelt. Sinds 2018 vraagt de Tweede Kamer om een Partijwet waarin expliciet vastligt wat je als partij moet hebben gedaan om verboden te worden. Die wet afwachten of nu ingrijpen? Akkerman breekt zich er nog steeds het hoofd over.
(21.11.2022)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Pas verschenen

demonstratierecht cov1Berend Roorda e.a.
Recente demonstratie- en vergaderingsrechtelijke vraagstukken

Aanleiding voor het maken van dit boek is een evaluatie van de Wet openbare manifestaties tegen de achtergrond vande vraag: voldoet de wet opgewassen aan de eisen van deze tijd? Auteurs Berend Roorda, Jan Brouwer en Jon Schilder behandelen tal van actuele vraagstukken, zoals de boerenprotesten, protestacties bij abortusklinieken, eenmansprotesten en demonstraties tegen bestemmingsplannen. Ook staan ze stil bij thema’s als de strafbaarheid van het gedrag van demonstranten en een mogelijk verbod op gezichtsbedekking bij manifestaties.

Dankzij de brede opzet van het boek komen tal van facetten van demonstraties, die de afgelopen tijd in het nieuws zijn, in het boek aan bod inclusief alle jurisprudentie. Het boek vormt tevens een prachtige aanvulling op de dissertatie Het recht om te demonstreren waar Berend Roorda in 2016 op promoveerde bij Brouwer en Schilder, die bij dit boek zijn medeauteurs zijn. (Zie Literatuurlijst.)
(01.02.2023)

 

Kijk hier voor meer nieuwe publicaties

 

 

Knipoog

Een eerste vereischte

Mr. Dirk Fock zat namens de Liberale Unie in de Tweede Kamer en was Kamervoorzitter tussen 1917 en 1920. Hij was voorzitter in een bijzondere tijd. Pieter Jelles Troelstra verklaarde op 12 november 1918 in de Tweede Kamer dat de socialisten zich verplicht voelden om de staatsmacht te grijpen.

Dirk Fock zei dat je als voorzitter van het parlement meer tot je beschikking had dan alleen het reglement van orde:
Een eerste vereischte van een voorzitter is dat hij zich nooit boos maakt en altijd zijn humeur behoudt. Een feit is dat men met een grap zelfs de woeligste Kamer tot bedaren kan brengen.

Citaat uit Gerry van der List, Boven de partijen, pag. 164 (18.11.22)

 

Bekijk oude afleveringen Knipoog