Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Scheiding der machten volgens Raad van State onder druk

In zijn Jaarverslag 2019 stelt de Raad van State vast dat de politiek steeds vaker voorbij lijkt te gaan aan de scheiding der machten.

In zijn traditionele beschouwing in het eerste hoofdstuk van het jaarverslag staat De Raad van State stil bij de verwevenheid van wetgever en bestuur. Als voorbeeld noemt men het nieuws rond de kinderopvangtoeslag en het optreden van de Belastingdienst. In deze zaak ging het feitelijk over het functioneren van overheidsinstellingen en de rechtsbescherming van de burger. Letterlijk zegt de Raad van State:
B
urgers ervaren veelal onvoldoende houvast en ondersteuning. Ze zijn onzeker over de verwachtingen die zij van de overheid mogen hebben. Deze verwachtingen zijn vaak groter dan wetgever en bestuur kunnen waar maken. In het bijzonder zwaarbelaste uitvoeringsorganisaties staan onder druk.

Volgens de Raad van State bemoeit de politiek zich steeds vaker met de rechterlijke macht. Zonder Thierry Baudet met name te noemen staat men stil bij de uitspraken van de Forum-voorman die in 2019 de partijdigheid van de Nederlandse rechters met enige regelmaat in twijfel trok:
Een kritische reflectie op rechterlijke uitspraken is echter wezenlijk anders dan het principieel ter discussie stellen van de rechter als instituut. Wie de rechterlijke institutie als zodanig aanvalt, miskent de betekenis van de functionele scheiding en spreiding van de staatsmachten en de balans die moet bestaan tussen de instituties die daaraan invulling geven. In de Nederlandse rechtsstaat is deze balans tot nu toe verzekerd. Er is dan ook geen reden voor een alarmerende toon.

Zou het zo kunnen zijn dat als de Tweede Kamer kritiek op rechterlijke uitspraken heeft, dat komt omdat het parlement zelf te onduidelijk is over de wetgeving? De Raad van State pleit ervoor dat de wetgever meer normerend optreedt en het rechterlijke toetsingskader sterker bepaalt. Hiermee zou de wetgever de ruimte voor de rechter kunnen beperken.

Aan het eind van de beschouwing n het eerst hoofdstuk van het jaarverslag wordt de kern van de democratische rechtsstaat als volgt geformuleerd: ‘het recht waaraan de volksvertegenwoordiging mede vormgeeft en waarvan de rechter de grenzen bewaakt’:
Daarbij is van belang dat de verschillende staatsmachten hun verantwoordelijkheid kennen en ook nemen. Voor de wetgever betekent dit dat hij bevoegdheden duidelijk normeert en afbakent. Voor het bestuur bestaat die verantwoordelijkheid uit een zorgvuldige afweging en motivering van besluiten die passen binnen de kaders van het recht. De rechter wordt gevraagd om de toepassing van de wet te toetsen aan het recht.

Jaarverslag 2019 van de Raad van State kunt u downloaden van de website van de Raad van State.

Uitgelicht

We verwarren meningen met kennis

Emine Ugur citeerde in haar column in Trouw de Turkse filosofe Ioanna Kuçuradi die gesignaleerd had dat we steeds meer meningen met kennis verwarren:
Respect voor alle meningen bestaat niet. Mensen verdienen respect, meningen niet. Meningen zijn er om bediscussieerd te worden. We verwarren meningen met kennis. We verwarren kennis met overtuigingen. Je kunt niet democratisch besluiten of iets een feit is. Democratie is heilig, maar moeten we democratisch besluiten of de wereld plat is of niet? Wat is de volgende stap? Gaan we dan ook democratisch besluiten of mensenrechten het nog wel verdienen om beschermd te worden?
(9.11.2024)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

vrijheid snyders

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Timothy Snyder is hoogleraar geschiedenis aan de Yale University en bestsellerauteur. In zijn nieuwste boek Over vrijheid schrijft hij dat veel mensen vrijheid tegenwoordig vooral zien als de afwezigheid van staatsmacht, een in zijn ogen gevaarlijke ontwikkeling die onze maatschappij in gevaar brengt. Volgens hem is het tijd voor een nieuwe definitie, want wat betekent vrijheid echt? Waarom is onze vrijheid in gevaar? Snyder pleit voor een nieuwe positieve definitie van vrijheid en voor meer aandacht voor de democratie, de staatsvorm die daar het best bij hoort. Echte vrijheid is in zijn ogen de vrijheid om dingen op het spel te zetten voor een toekomst die we samen kiezen en waar we samen aan werken. (06.11.2024)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Grooter zelfstandigheid

Een extraparlementair kabinet of niet, als er morgen een kabinetscrisis moet worden afgewend, gaan de voormannen van de betrokken partijen in de Tweede Kamer om de tafel zitten en hopen er samen uit te komen. Onze grote negentiende-eeuwse staatsman Johan Rudolf Thorbecke zou zich in zijn graf omdraaien. In zijn Narede hield Thorbecke in 1869 voor de laatste keer een hartstochtelijk pleidooi voor een scheiding van de wetgevende macht, uitvoerende en rechterlijke macht:
Ik wensch hier niet een Ministerie, dat enkel orgaan van een meerderheid der Tweede Kamer zij. Ik verlang grooter zelfstandigheid voor de Kroon en hare Regering.’
(05.02.2025)

Bekijk oude afleveringen Knipoog