• Website over de 23 grondrechten in de Nederlandse Grondwet
 

Kamerleden 'zonder last' in de CDA-fractie?

Pieter Omtzigt schrijft in zijn memo van 12 juni 2021 dat nieuwe Kamerleden hun steun aan hem hebben moeten bekopen met een lage plaats op de CDA-lijst.

In de discussie rond het memo van Pieter Omtzigt en het CDA-rapport Zij aan zij - Werken aan herstel van de evaluatiecommissie onder voorzitterschap van Liesbeth Spies vraagt een opmerkelijk grondwettelijk aspect de aandacht.

Omtzigt schrijft in zijn memo op pag. 32 dat twee kandidaten hem verteld hebben dat hen tijdens de selectie nadrukkelijk gevraagd is of zij op Hugo of Pieter hadden gestemd:
Een kandidaat vertelt dat het een andere kandidaat ook overkomen is. Zij hebben naar waarheid geantwoord, maar vonden het een impertinente vraag. Ik deel die mening. Deze kandidaten kwamen veel lager op de lijst dan zij verwacht hadden. Ik heb zelf niet verder nagegaan of alle kandidaten hierover bevraagd zijn. Dat is, dunkt mij, een taak voor de commissie-Spies.

In het rapport van de commissie-Spies is echter geen reactie te vinden op deze informatie van Omtzigt. Dat is spijtig want het gaat om iets zeer wezenlijks, namelijk de onafhankelijkheid van Kamerleden. Hierover zegt de Grondwet in art. 63 lid 3: 'De leden stemmen zonder last'.
In zijn Handboek van het Nederlandse Staatsrecht noemt Van der Pot noemt dit 'een van de belangrijkste instrumenten voor de realisering van het evenwicht tussen de kiezersdemocratie en de partijendemocratie'..

Het is te billijken dat een partij toekomstige kandidaten vraagt naar hun visie op het partijprogramma. Bedenkelijk wordt het echter als deze screening zover gaat als Omtzigt schetst. Opvallend wordt het als de commissie dit kennelijk niet onderzocht heeft. Immers, als de gehele huidige fractie van het CDA langs deze 'Omtzigt-meetlat' is gelegd, zal dit niet bijdragen aan een 'lastenvrij' Kamerlidmaatschap.

Dit alles roept de volgende concrete vragen op:

  • Waarom schenkt het rapport Spies geen aandacht aan de verklaringen van kandidaat-Kamerleden die Omtzigt in zijn memo heeft opgenomen?
  • In het rapport Spies wordt gewag gemaakt van selectie op regionale spreiding en deskundigheid. Dat zijn zaken die de Grondwet niet verbiedt. Maar mag je van tevoren eisen stellen aan opvattingen die aan een zittend Kamerlid zijn gekoppeld? Ofwel: wie voor Omtzigt is, is tegen ons? Is de gehele huidige fractie op voorhand al 'gesensibiliseerd'?

Is het evenwicht tussen kiezersdemocratie en partijdemocratie, waar Van der Pot lang geleden in zijn handboek al op wees, hier niet zoek?

 

memo functie elders

 

Het beruchte 'Functie elders' memo dat onder de arm van verkenner Kajsa Ollongren op 25 maart 2021 voor de lens van fotograaf Bart Maat passeerde. Maat won ermee de ANP Nieuwsfoto van het jaar 2021.

Nieuwsarchief

Uitgelicht

Mag je een partij verbieden?

De volksvertegenwoordiging staat in principe open voor alle leden van het volk, mits ze voldoende stemmen halen. Welke overtuigingen ze koesteren doet er niet toe. Al leggen ze wel een eed (of belofte) af op de Grondwet, dat schept toch enige verplichting, zou je zeggen. Temeer omdat daar sinds kort, afgelopen augustus, de volgende bepaling aan is toegevoegd: 'De Grondwet waarborgt de grondrechten en de democratische rechtsstaat.

Aldus Stevo Akkerman in Trouw van 18 november 2022. Er gaan steeds meer stemmen op om Forum voor Democratie te verbieden. Hebben we dat punt bereikt toen Forum-Kamerlid Guido van Meijeren bedacht dat je met een volksopstand de regering kon verdrijven? Zou Forum dezelfde weg opgaan als de Centrumpartij '86? Die werd in 1998 door de rechter verboden onder verwijzing naar art. 8 Gw.

Stevo Akkerman aarzelt. Sinds 2018 vraagt de Tweede Kamer om een Partijwet waarin expliciet vastligt wat je als partij moet hebben gedaan om verboden te worden. Die wet afwachten of nu ingrijpen? Akkerman breekt zich er nog steeds het hoofd over.
(21.11.2022)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Pas verschenen

demonstratierecht cov1Berend Roorda e.a.
Recente demonstratie- en vergaderingsrechtelijke vraagstukken

Aanleiding voor het maken van dit boek is een evaluatie van de Wet openbare manifestaties tegen de achtergrond vande vraag: voldoet de wet opgewassen aan de eisen van deze tijd? Auteurs Berend Roorda, Jan Brouwer en Jon Schilder behandelen tal van actuele vraagstukken, zoals de boerenprotesten, protestacties bij abortusklinieken, eenmansprotesten en demonstraties tegen bestemmingsplannen. Ook staan ze stil bij thema’s als de strafbaarheid van het gedrag van demonstranten en een mogelijk verbod op gezichtsbedekking bij manifestaties.

Dankzij de brede opzet van het boek komen tal van facetten van demonstraties, die de afgelopen tijd in het nieuws zijn, in het boek aan bod inclusief alle jurisprudentie. Het boek vormt tevens een prachtige aanvulling op de dissertatie Het recht om te demonstreren waar Berend Roorda in 2016 op promoveerde bij Brouwer en Schilder, die bij dit boek zijn medeauteurs zijn. (Zie Literatuurlijst.)
(01.02.2023)

 

Kijk hier voor meer nieuwe publicaties

 

 

Knipoog

Een eerste vereischte

Mr. Dirk Fock zat namens de Liberale Unie in de Tweede Kamer en was Kamervoorzitter tussen 1917 en 1920. Hij was voorzitter in een bijzondere tijd. Pieter Jelles Troelstra verklaarde op 12 november 1918 in de Tweede Kamer dat de socialisten zich verplicht voelden om de staatsmacht te grijpen.

Dirk Fock zei dat je als voorzitter van het parlement meer tot je beschikking had dan alleen het reglement van orde:
Een eerste vereischte van een voorzitter is dat hij zich nooit boos maakt en altijd zijn humeur behoudt. Een feit is dat men met een grap zelfs de woeligste Kamer tot bedaren kan brengen.

Citaat uit Gerry van der List, Boven de partijen, pag. 164 (18.11.22)

 

Bekijk oude afleveringen Knipoog