Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Raad van State kwam te laat terug op strenge lijn kindertoeslagenaffaire

In Lessen uit de kinder­opvangtoeslagzaken betreurt de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van Statenhet té laat te zijn teruggekomen op haar strenge lijn.

De Afdeling Bestuursrechtspraak heeft vanaf 2011 de strenge lijn van de Belastingdienst geaccepteerd dat ouders volledig moeten terugbetalen als zij de betalingen niet of slechts gedeeltelijk konden aantonen. In het zojuist verschenen rapport Lessen uit de kinder­opvangtoeslagzaken stelt de afdeling vast dat zo’n uitleg bij gedeeltelijke verantwoording van ontvangen toeslagen niet passend was.
De Raad van State heeft zijn ‘alles-of-niets’-lijn in oktober 2019 verlaten en voortaan als richtlijn gehanteerd dat de omvang van de tekortkoming en het recht op toeslag met elkaar in evenwicht moeten zijn. In Lessen uit de kinder­opvangtoeslagzaken komt de Afdeling Bestuursrechtspraak tot de conclusie dat die koerswijziging eerder had gekund en eerder had gemoeten.

Het rapport komt met een aantal concrete lessen voor de toekomst. Een ervan is dat de Raad van State kritischer moet zijn op de juistheid en compleetheid van de informatie van overheidsorganen. Als de verhouding overheid-burger onevenwichtig lijkt te zijn, moeten bestuursrechters burgers de helpende hand bieden.
De rechtspraktijk kan weliswaar niet zonder vaste richtlijnen, zegt Lessen uit de kinder­opvangtoeslagzaken, maar als het zicht erop nog onvoldoende is, is een ‘zaak-voor-zaak’-benadering aan te bevelen. Stel dat gaandeweg blijkt dat de toepassing van de wet te streng uitpakt, dan moet de bestuursrechter zijn rechterlijk instrumentarium inzetten om te kijken of deze hardheid kan worden weggenomen of beperkt.

Voorzitter Bart Jan van Ettekoven van de Afdeling Bestuursrechtspraak trok bij het verschijnen van het rapport het boetekleed aan:
We hadden de strenge lijn eerder kunnen en moeten wijzigen. We hebben daarmee geworsteld, halve maatregelen genomen en niet doorgepakt. Ouders die in de problemen zijn gekomen omdat wij te lang de strenge lijn hebben toegepast, bieden wij onze excuses aan. We hadden deze ouders betere rechtsbescherming moeten bieden.

Uitgelicht

Rechter als schuldige

In februari zette de rechter een streep door een inreisverbod voor drie conservatieve islamitische predikers dat de ministers Faber en Van Weel hadden uitgevaardigd. Minister Faber noemde de uitspraak van de rechter  'een zwarte dag’, Van Weel had het over 'een teleurstellende uitkomst'. De rechter werd in de socials zwaar onder vuur genomen.
Voorzitter Marc Flierstra van de Vereniging voor Rechtspraak hekelde in Trouw van 25 februari 2025 de reactie van beide ministers: ‘Door dit soort uitspraken denken mensen dat het door deze rechter komt dat de haatpredikers Nederland in mochten. De ministers zijn zo medeschuldig aan het creëren van een klimaat waarbij deze rechter als schuldige wordt gezien. Het probleem lag bij het besluit van de ministers. Die hebben hun huiswerk niet goed gedaan. Als je dat nalaat, moet je vervolgens niet verbaasd zijn als een rechter gewoon zijn werk doet en oordeelt: Zo kan het niet.’
De rechter geoordeeld dat de ministers onvoldoende hadden gemotiveerd waarom de drie sprekers een bedreiging voor de openbare orde waren.
(06.04.2025)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

const procesrecht

 Max Vetzo promoveerde onlangs op het constitutioneel procesrecht en introduceerde daarmee een nieuw rechtsgebied binnen het Nederlands recht.
De Nederlandse rechters spelen steeds nadrukkelijker een rol in grote maatschappelijke kwesties als klimaatbeleid en stikstofbeleid. De politiek is op dit moment bezig om het huidige verbod op rechterlijke toetsing van wetten aan de Grondwet af te schaffen en een constitutionele toetsing mogeljk te maken.
Om het constitutioneel procesrecht vorm te kunnen geven onderzocht Vetzo de regels die bepalen of, wanneer en hoe de rechter zich met dergelijke kwesties mag bezig houden.. Vetzo vraagt daarbij zich af of de huidige procedures wel voldoende op die bijzondere constitutionele taakuitoefening zijn afgestemd. (25.04.2025)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Grooter zelfstandigheid

Een extraparlementair kabinet of niet, als er morgen een kabinetscrisis moet worden afgewend, gaan de voormannen van de betrokken partijen in de Tweede Kamer om de tafel zitten en hopen er samen uit te komen. Onze grote negentiende-eeuwse staatsman Johan Rudolf Thorbecke zou zich in zijn graf omdraaien. In zijn Narede hield Thorbecke in 1869 voor de laatste keer een hartstochtelijk pleidooi voor een scheiding van de wetgevende macht, uitvoerende en rechterlijke macht:
Ik wensch hier niet een Ministerie, dat enkel orgaan van een meerderheid der Tweede Kamer zij. Ik verlang grooter zelfstandigheid voor de Kroon en hare Regering.’
(05.02.2025)

Bekijk oude afleveringen Knipoog