• Website over de 23 grondrechten in de Grondwet
 

Eerste Kamer akkoord met vijf Grondwetswijzigingen

Op 5 juli 2022 is de Eerste Kamer in tweede lezing akkoord gegaan met vijf grondwetswijzigingen. Sinds de herziening in 1983 zijn zoveel wijzigingen niet voorgekomen.

Minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse zaken noemde het in een interview met NRC Handelsblad van 11 juli 2022 een ‘bijzonder en mooi parlementair moment’. Enkele van de wijzingen komen nog voort uit de adviezen die de Staatscommissie-Thomassen in 2010 uitbracht.
Minister Bruins Slot refereerde aan Johan Remkes die in 2018 voorzitter was van de Staatscommissie Parlementair stelsel: Johan Remkes zei ooit dat het makkelijker is de wet van de zwaartekracht te veranderen dan de Grondwet. Een grondwet moet je dus ook onderhouden, vernieuwen en verbeteren.

  • vóór art. 1 Gw een preambule toevoegen die aangeeft dat de Grondwet de grondrechten en de democratische rechtstaat waarborgt
  • een modernisering van art. 13 Gw om het brief- en telegraafgeheim uit te breiden naar alle communicatiemiddelen om te zorgen voor een techniekonafhankelijke bescherming.
  • expliciet  in art. 17 Gw het recht opnemen op een eerlijk proces voor een onafhankelijke en onpartijdige rechter
  • een wijziging van art. 55 Gw om Nederlanders die in het buitenland wonen, door middel van een kiescollege invloed te geven op de verkiezing van de Eerste Kamer
  • een aanpassing van de procedure van grondwetsherzieningen in art. 137 Gw om ervoor te zorgen dat de Tweede Kamer die wordt gekozen na de afronding van een eerste lezing van een grondwetswijziging, in tweede lezing een besluit moet nemen

In het NRC-interview zei minister Bruins Slot dat ze persoonlijk het recht op een eerlijk proces in een nieuwe grondwetsartikel het meest opvallend vindt omdat het een bredere werking heeft dan het recht op een eerlijk proces in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens:
Dat recht beperkte zich tot procederen in het strafrecht en het civiele recht. Een groot deel van het ambtenarenrecht en het vreemdelingenrecht vielen daar nog niet onder, maar nu dus wel.

Bij deze laatste serievoorstellen ging het in totaal om zeven grondwetswijzigingen. Inmiddels is het artikel afgevallen dat een bindend correctief referendum mogelijk wilde maken. Het voorstel heeft in de Tweede Kamer in tweede lezing geen 2/3 meerderheid gehaald. Het voorstel om de tekst van art. 1 Gw aan te passen ligt nog bij de Tweede Kamer.

Uitgelicht

Hoe goed kent u de Grondwet?

In het Nederlands Juristenblad van 2 juni 2023 publiceerde Jelle But het artikel ‘Grondwet begrepen door gewone mensen’. Hij doet onderzoek naar de internalisering van het constitutioneel recht.
In het onderzoek geeft 91 procent van de respondenten aan dat ze de Grondwet belangrijk vinden. Zo’n 74 procent zegt de Grondwet ‘op hoofdlijnen’ te kennen, 7 procent denkt de Grondwet ‘goed’ te kennen en 19 procent antwoordt de Grondwet ‘helemaal niet’ te kennen.
Volgens Jelle But zijn de Nederlanders tamelijk zelfverzekerd over hun kennis van de Grondwet. De vraag of de respondenten wisten over wat voor soort normen en waarden het de Grondwet gaat – zonder de exacte inhoud te kennen - antwoordt 89 procent deze te kennen. Maar liefst 42 procent echter geeft aan nooit een artikel uit de Grondwet te hebben gelezen …
(06.08.2023)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Pas verschenen

demonstratierecht cov1Herman Tjeenk Willink
Het tij tegen

Minister van Staat Herman Tjeenk Willink ziet op tal van plekken in de Nederlandse samenleving de democratie haperen. In het recente verleden heeft hij er al met enige regelmaat over gepubliceerd. Onlangs verscheen een nieuw boek van zijn hand onder de titel Het tij tegen - De democratische rechtsorde als fundament.
NRC schreef erover: ‘In Het tij tegen stroopt de minister van Staat nog één keer de mouwen op om het land de oren te wassen over onze falende liefde voor de democratische rechtsorde.’
In zijn boek noemt Tjeenk Willink de dominantie van het geld als ijkpunt voor beleid en het denken in termen van management als belangrijke oorzaken van het gebrek aan vertrouwen in de politiek en het wegvallen van het draagvlak onder het overheidshandelen. (19.06.2023)

 

Bekijk overzicht pas verschenen boeken

 

 


Knipoog

Sociaal Contract

Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt mag een nieuwe politieke partij zijn, de wortels van het Sociaal Contract zijn eeuwenoud. Rousseau introduceerde het in 1762 in zijn Du contrat social ou principes du droit politique. Hij schreef dat het recht om zijn stem uit te brengen hem de plicht geeft om zich te verdiepen in zaken van algemeen belang, om er bescheiden aan toe te voegen: ‘Hoe gering mijn invloed daarop ook mag zijn’.

De Staatsregeling voor het Bataafsche Volk uit 1798 geldt als de eerste ‘echte’ Nederlandse grondwet en was - uiteraard – geïnspireerd door de ideeën van Rousseau. Meteen al in artikel 2 gaat het over het sociaal contract dat aan de basis ligt van de manier waarop de staat is ingericht:
‘Het Maatschappelijk Verdrag wijzigt, noch beperkt, de natuurlijke regten van den Mensch, dan in zoo verre zulks, ter bereikinge van dat oogmerk, noodzaaklijk is.’
(28.08.23)

Bekijk oude afleveringen Knipoog