Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Eerste Kamer akkoord met vijf Grondwetswijzigingen

Op 5 juli 2022 is de Eerste Kamer in tweede lezing akkoord gegaan met vijf grondwetswijzigingen. Sinds de herziening in 1983 zijn zoveel wijzigingen niet voorgekomen.

Minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse zaken noemde het in een interview met NRC Handelsblad van 11 juli 2022 een ‘bijzonder en mooi parlementair moment’. Enkele van de wijzingen komen nog voort uit de adviezen die de Staatscommissie-Thomassen in 2010 uitbracht.
Minister Bruins Slot refereerde aan Johan Remkes die in 2018 voorzitter was van de Staatscommissie Parlementair stelsel: Johan Remkes zei ooit dat het makkelijker is de wet van de zwaartekracht te veranderen dan de Grondwet. Een grondwet moet je dus ook onderhouden, vernieuwen en verbeteren.

  • vóór art. 1 Gw een preambule toevoegen die aangeeft dat de Grondwet de grondrechten en de democratische rechtstaat waarborgt
  • een modernisering van art. 13 Gw om het brief- en telegraafgeheim uit te breiden naar alle communicatiemiddelen om te zorgen voor een techniekonafhankelijke bescherming.
  • expliciet  in art. 17 Gw het recht opnemen op een eerlijk proces voor een onafhankelijke en onpartijdige rechter
  • een wijziging van art. 55 Gw om Nederlanders die in het buitenland wonen, door middel van een kiescollege invloed te geven op de verkiezing van de Eerste Kamer
  • een aanpassing van de procedure van grondwetsherzieningen in art. 137 Gw om ervoor te zorgen dat de Tweede Kamer die wordt gekozen na de afronding van een eerste lezing van een grondwetswijziging, in tweede lezing een besluit moet nemen

In het NRC-interview zei minister Bruins Slot dat ze persoonlijk het recht op een eerlijk proces in een nieuwe grondwetsartikel het meest opvallend vindt omdat het een bredere werking heeft dan het recht op een eerlijk proces in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens:
Dat recht beperkte zich tot procederen in het strafrecht en het civiele recht. Een groot deel van het ambtenarenrecht en het vreemdelingenrecht vielen daar nog niet onder, maar nu dus wel.

Bij deze laatste serievoorstellen ging het in totaal om zeven grondwetswijzigingen. Inmiddels is het artikel afgevallen dat een bindend correctief referendum mogelijk wilde maken. Het voorstel heeft in de Tweede Kamer in tweede lezing geen 2/3 meerderheid gehaald. Het voorstel om de tekst van art. 1 Gw aan te passen ligt nog bij de Tweede Kamer.

Uitgelicht

Rechter als schuldige

In februari zette de rechter een streep door een inreisverbod voor drie conservatieve islamitische predikers dat de ministers Faber en Van Weel hadden uitgevaardigd. Minister Faber noemde de uitspraak van de rechter  'een zwarte dag’, Van Weel had het over 'een teleurstellende uitkomst'. De rechter werd in de socials zwaar onder vuur genomen.
Voorzitter Marc Flierstra van de Vereniging voor Rechtspraak hekelde in Trouw van 25 februari 2025 de reactie van beide ministers: ‘Door dit soort uitspraken denken mensen dat het door deze rechter komt dat de haatpredikers Nederland in mochten. De ministers zijn zo medeschuldig aan het creëren van een klimaat waarbij deze rechter als schuldige wordt gezien. Het probleem lag bij het besluit van de ministers. Die hebben hun huiswerk niet goed gedaan. Als je dat nalaat, moet je vervolgens niet verbaasd zijn als een rechter gewoon zijn werk doet en oordeelt: Zo kan het niet.’
De rechter geoordeeld dat de ministers onvoldoende hadden gemotiveerd waarom de drie sprekers een bedreiging voor de openbare orde waren.
(06.04.2025)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

const procesrecht

 Max Vetzo promoveerde onlangs op het constitutioneel procesrecht en introduceerde daarmee een nieuw rechtsgebied binnen het Nederlands recht.
De Nederlandse rechters spelen steeds nadrukkelijker een rol in grote maatschappelijke kwesties als klimaatbeleid en stikstofbeleid. De politiek is op dit moment bezig om het huidige verbod op rechterlijke toetsing van wetten aan de Grondwet af te schaffen en een constitutionele toetsing mogeljk te maken.
Om het constitutioneel procesrecht vorm te kunnen geven onderzocht Vetzo de regels die bepalen of, wanneer en hoe de rechter zich met dergelijke kwesties mag bezig houden.. Vetzo vraagt daarbij zich af of de huidige procedures wel voldoende op die bijzondere constitutionele taakuitoefening zijn afgestemd. (25.04.2025)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Grooter zelfstandigheid

Een extraparlementair kabinet of niet, als er morgen een kabinetscrisis moet worden afgewend, gaan de voormannen van de betrokken partijen in de Tweede Kamer om de tafel zitten en hopen er samen uit te komen. Onze grote negentiende-eeuwse staatsman Johan Rudolf Thorbecke zou zich in zijn graf omdraaien. In zijn Narede hield Thorbecke in 1869 voor de laatste keer een hartstochtelijk pleidooi voor een scheiding van de wetgevende macht, uitvoerende en rechterlijke macht:
Ik wensch hier niet een Ministerie, dat enkel orgaan van een meerderheid der Tweede Kamer zij. Ik verlang grooter zelfstandigheid voor de Kroon en hare Regering.’
(05.02.2025)

Bekijk oude afleveringen Knipoog