Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Discriminatieverbod in de Grondwet uitgebreid

Op 17 januari 2023 ging de Eerste Kamer met 56 stemmen voor en 15 tegen akkoord met het opnemen in art. 1 Gw van het discrimineren wegens handicap of seksuele gerichtheid.

Al met al heeft dit wijzigingstraject meer dan twaalf jaar geduurd. Op initiatief van D66, GroenLinks en PvdA is namelijk al in 2010 een voorstel ingediend om handicap en seksuele gerichtheid als antidiscriminatiegronden in art. 1 Gw op te nemen.

Het duurde tot juni 2020 voor dit voorstel om de Grondwet te wijzigen in eerste lezing door de Tweede Kamer werd aangenomen, waarna de Eerste Kamer in februari 2021 volgde. Vorig jaar nam de nieuwe Tweede Kamer in maart 2022 het wijzigingsvoorstel met 2/3 meerderheid aan en op 17 januari volgde de Eerste Kamer, eveneens in 2/3 meerderheid.

Woordvoerder Philip Tijsma van het COC Nederland zei over de uitbreiding van het antidiscriminatieverbod in de Volkskrant van 18 januari 2023 verheugd te zijn dat het eindelijk gelukt is:
'Er ligt nu een grondwettelijke opdracht aan de politiek om discriminatie aan te pakken en te zorgen voor gelijke rechten. De verankering in de Grondwet maakt dat wij ook over vijftig of honderd jaar nog met elkaar kunnen trouwen, mocht de politieke wind dan zijn gedraaid.’

In de Tweede Kamer stemden in tweede lezing alleen SGP, PVV en Forum voor Democratie tegen. De stemming in de Eerste Kamer gaf hetzelfde beeld te zien met dien verstande dat van de uiteengevallen fractie van Forum Henk Otten en Jeroen de Vries wel voor het voorstel stemden.
De tegenstemmers vinden dat discriminatiegronden niet expliciet in de Grondwet hoeven te worden genoemd. SGP-senator Roelof Bisschop zei het zo:
‘De SGP voelt er veel voor om - als je dan toch dit Grondwetsartikel gaat wijzigen - je moet kiezen voor een algemene formulering in plaats van een ‘kerstboom’ aan gronden. Dat zou dan leiden tot de formulering dat discriminatie ‘op welke grond dan ook’ verboden is.’

Met het besluit van de Eerste Kamer ziet het nieuwe art. 1 Gw er zo uit:
'Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.’

De Eerste Kamer nam ook een SP-motie aan die vroeg de tekst van het artikel zo te redigeren dat discriminatie altijd verboden is, waarna een aantal gronden expliciet wordt genoemd. Om deze wens uit te voeren is een wetswijziging nodig. Deze zou ervoor kunnen zorgen dat art. 1 Gw uiteindelijk uit twee onderdelen gaat bestaan: in lid 1 het verbod inclusief ‘op welke grond dan ook’ en een lid 2 met de voorbeelden.

Uitgelicht

Het kan wéér gruwelijk mis gaan

De risico’s die tot het Toeslagenschandaal hebben geleid, zijn niet verdwenen, stelde voorzitter Van Nispen van de enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening:vast bij de presentatie van hun eindrapport Blind voor mens en recht:
De blindheid voor mensen en voor hun rechten is er nog steeds. Een indringende constatering is dan ook dat het wéér gruwelijk mis kan gaan. Dit kan morgen weer gebeuren, zo lang de overheid zich niet aan de eigen wetten houdt. Zo lang grondrechten niet worden gerespecteerd, waarborgen ontbreken en rechtsstatelijk handelen niet dagelijks in praktijk wordt gebracht. Zo lang geen invulling wordt gegeven aan macht en tegenmacht. Zo lang de staatsmachten blind blijven voor mens en recht. Zo lang blijft het risico bestaan dat mensen door overheidshandelen worden vermorzeld. Dat kan ieder van ons overkomen.

 

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

trapman cover

De Nijmeegse staatsrecht-deskundige Leon Trapman toetste in zijn dissertatie Kiesrecht, verkiezingen en verkiezingscampagnes de manier waarop de Nederlandse verkiezingen zijn geregeld onder andere aan de Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Ook staat hij in zijn bijna 500 pagina’s tellende boek stil bij actuele ontwikkelingen, zoals de voorgenomen herziening van het kiesstelsel en de nieuwe wetgeving rond partijfinanciering.
Trapman benadrukt dat de basis van ons systeem solide is, maar dat we constant bezig moeten blijven om onze verkiezingen vrij en eerlijk te houden. Zo stelt hij voor politieke partijen te verplichten hun interne democratie op orde te hebben.
(14.06.24)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Wij van de Grondwet

Op 2 juli 2024 droeg Hugo de Jonge zijn portefeuille van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties over aan Judith Uitermark en die van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening aan Mona Keijzer.
Bij die gelegenheid hield Wytze van der Woude van het ministerie van Binnenlandse Zaken een toespraak over het belang van de Grondwet. Van der Woude zei onder andere:
De Grondwet verbindt generaties, moet mee bewegen met de tijd en tegelijkertijd niet met alle winden meewaaien. De Grondwet moet je in je hoofd en in je hart houden. Wij van de Grondwet, adviseren de Grondwet!
Van der Woude is directeur Constitutionele Zaken en Wetgeving op het ministerie van Binnenlandse Zaken.
(geciteerd in NRC 02.07.2024)

Bekijk oude afleveringen Knipoog