Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Discriminatieverbod in de Grondwet uitgebreid

Op 17 januari 2023 ging de Eerste Kamer met 56 stemmen voor en 15 tegen akkoord met het opnemen in art. 1 Gw van het discrimineren wegens handicap of seksuele gerichtheid.

Al met al heeft dit wijzigingstraject meer dan twaalf jaar geduurd. Op initiatief van D66, GroenLinks en PvdA is namelijk al in 2010 een voorstel ingediend om handicap en seksuele gerichtheid als antidiscriminatiegronden in art. 1 Gw op te nemen.

Het duurde tot juni 2020 voor dit voorstel om de Grondwet te wijzigen in eerste lezing door de Tweede Kamer werd aangenomen, waarna de Eerste Kamer in februari 2021 volgde. Vorig jaar nam de nieuwe Tweede Kamer in maart 2022 het wijzigingsvoorstel met 2/3 meerderheid aan en op 17 januari volgde de Eerste Kamer, eveneens in 2/3 meerderheid.

Woordvoerder Philip Tijsma van het COC Nederland zei over de uitbreiding van het antidiscriminatieverbod in de Volkskrant van 18 januari 2023 verheugd te zijn dat het eindelijk gelukt is:
'Er ligt nu een grondwettelijke opdracht aan de politiek om discriminatie aan te pakken en te zorgen voor gelijke rechten. De verankering in de Grondwet maakt dat wij ook over vijftig of honderd jaar nog met elkaar kunnen trouwen, mocht de politieke wind dan zijn gedraaid.’

In de Tweede Kamer stemden in tweede lezing alleen SGP, PVV en Forum voor Democratie tegen. De stemming in de Eerste Kamer gaf hetzelfde beeld te zien met dien verstande dat van de uiteengevallen fractie van Forum Henk Otten en Jeroen de Vries wel voor het voorstel stemden.
De tegenstemmers vinden dat discriminatiegronden niet expliciet in de Grondwet hoeven te worden genoemd. SGP-senator Roelof Bisschop zei het zo:
‘De SGP voelt er veel voor om - als je dan toch dit Grondwetsartikel gaat wijzigen - je moet kiezen voor een algemene formulering in plaats van een ‘kerstboom’ aan gronden. Dat zou dan leiden tot de formulering dat discriminatie ‘op welke grond dan ook’ verboden is.’

Met het besluit van de Eerste Kamer ziet het nieuwe art. 1 Gw er zo uit:
'Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, handicap, seksuele gerichtheid of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.’

De Eerste Kamer nam ook een SP-motie aan die vroeg de tekst van het artikel zo te redigeren dat discriminatie altijd verboden is, waarna een aantal gronden expliciet wordt genoemd. Om deze wens uit te voeren is een wetswijziging nodig. Deze zou ervoor kunnen zorgen dat art. 1 Gw uiteindelijk uit twee onderdelen gaat bestaan: in lid 1 het verbod inclusief ‘op welke grond dan ook’ en een lid 2 met de voorbeelden.

Uitgelicht

We verwarren meningen met kennis

Emine Ugur citeerde in haar column in Trouw de Turkse filosofe Ioanna Kuçuradi die gesignaleerd had dat we steeds meer meningen met kennis verwarren:
Respect voor alle meningen bestaat niet. Mensen verdienen respect, meningen niet. Meningen zijn er om bediscussieerd te worden. We verwarren meningen met kennis. We verwarren kennis met overtuigingen. Je kunt niet democratisch besluiten of iets een feit is. Democratie is heilig, maar moeten we democratisch besluiten of de wereld plat is of niet? Wat is de volgende stap? Gaan we dan ook democratisch besluiten of mensenrechten het nog wel verdienen om beschermd te worden?
(9.11.2024)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

cover weerbare rechtsstaat

Jorieke Manenschijn, Bastiaan Rijpkema en Steven Bruintjes werken als wetenschappers bij de Universiteit Leiden. In hun boek Weerbare rechtsstaat - De vangrails in de Grondwet laten ze de ‘vangrails’ zien die een grondwet kan bieden om te voorkomen dat de democratische rechtsstaat van de weg raakt.
De auteurs staan niet alleen stil bij onze eigen waarborgen als de grondrechten en het tweekamerstelsel, maar ze laten ook ‘vangrails’ zien die elders bedacht zijn. Het boek gaat ook in op de effectiviteit van de waarborgen. Aan het eind van het boek wordt de Nederlandse Grondwet langs de meetlat van de weerbare rechtsstaat gelegd.(18.02.2025)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Grooter zelfstandigheid

Een extraparlementair kabinet of niet, als er morgen een kabinetscrisis moet worden afgewend, gaan de voormannen van de betrokken partijen in de Tweede Kamer om de tafel zitten en hopen er samen uit te komen. Onze grote negentiende-eeuwse staatsman Johan Rudolf Thorbecke zou zich in zijn graf omdraaien. In zijn Narede hield Thorbecke in 1869 voor de laatste keer een hartstochtelijk pleidooi voor een scheiding van de wetgevende macht, uitvoerende en rechterlijke macht:
Ik wensch hier niet een Ministerie, dat enkel orgaan van een meerderheid der Tweede Kamer zij. Ik verlang grooter zelfstandigheid voor de Kroon en hare Regering.’
(05.02.2025)

Bekijk oude afleveringen Knipoog