• Website over de 23 grondrechten in de Nederlandse Grondwet
 

Volgens College Rechten van de Mens staat demonstratierecht onder druk

Naar aanleiding van de arrestatie van organisatoren voorafgaand aan een demonstratie stelt het College voor de Rechten van de Mens dat het demonstratierecht onder druk staat.

De klimaatactivisten van de beweging Extinction Rebellion werden gearresteerd toen ze opriepen tot een blokkade van de A12 op 28 januari. Zij werden verdacht van opruiing en kregen een gebiedsverbod opgelegd. In de ogen van het College voor de Rechten van de Mens is de inzet van strafrechtelijke instrumenten om een demonstratie te verhinderen ‘een extreem zwaar middel dat niet gemakkelijk te rechtvaardigen valt’.

Het recht om te demonstreren ligt vast in art. 9 Gw en in internationale verdragen als het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het artikel zegt dat de overheid in beginsel niet mag ingrijpen bij demonstraties en alleen om de volksgezondheid te beschermen, ernstige wanordelijkheden te voorkomen en vanwege gevaarlijke verkeerssituaties een demonstratie mag verbieden. Het college zegt erover:
De vraag of de overheid een demonstratie mag beperken of verbieden hangt altijd af van de specifieke omstandigheden. Een zekere mate van hinder en overlast hoort bij een demonstratie.

In het NRC van 31 januari 2023 voegde vicevoorzitter Jan-Peter Loof van het college eraan toe:
Het punt is: de overheid gaat niet over waar en hoe je demonstreert. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft bovendien al eens geoordeeld dat ook aan een tijdelijke wegblokkade de vrijheid van demonstratie moet worden toegekend. Het eerste uitgangspunt moet zijn: hoe maken we dit mogelijk? Ook als een demonstratie even tot een verstoring van de orde of de veiligheid kan leiden.

Het College voor de Rechten van de Mens stelt in zijn reactie op de blokkade van de A12 dat de overheid in zo’n geval altijd had moeten kiezen voor de minst ingrijpende maatregel die ze tot haar beschikking heeft. Ook moet de overheid afwegen of zo’n verbod echt noodzakelijk is om een doel als het voorkomen van verkeersonveilige situaties te bereiken.
De inzet van strafrechtelijke middelen vooraf tegen organisatoren van demonstraties zou volgens het college anderen ervan kunnen weerhouden worden van hun recht op demonstratie gebruik te maken. Achteraf vervolgen kan uiteraard wel als deelnemers zich schuldig hebben gemaakt aan strafbare feiten.

Nieuwsarchief

Uitgelicht

 

 Mag je een partij verbieden?

De volksvertegenwoordiging staat in principe open voor alle leden van het volk, mits ze voldoende stemmen halen. Welke overtuigingen ze koesteren doet er niet toe. Al leggen ze wel een eed (of belofte) af op de Grondwet, dat schept toch enige verplichting, zou je zeggen. Temeer omdat daar sinds kort, afgelopen augustus, de volgende bepaling aan is toegevoegd: 'De Grondwet waarborgt de grondrechten en de democratische rechtsstaat.

Aldus Stevo Akkerman in Trouw van 18 november 2022. Er gaan steeds meer stemmen op om Forum voor Democratie te verbieden. Hebben we dat punt bereikt toen Forum-Kamerlid Guido van Meijeren bedacht dat je met een volksopstand de regering kon verdrijven? Zou Forum dezelfde weg opgaan als de Centrumpartij '86? Die werd in 1998 door de rechter verboden onder verwijzing naar art. 8 Gw.

Stevo Akkerman aarzelt. Sinds 2018 vraagt de Tweede Kamer om een Partijwet waarin expliciet vastligt wat je als partij moet hebben gedaan om verboden te worden. Die wet afwachten of nu ingrijpen? Akkerman breekt zich er nog steeds het hoofd over.
(21.11.2022)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Pas verschenen

boeken

 

 

 

Berend Roorda, Jan Brouwer en Jon Schilder e.a.
Recente demonstratie- en vergaderingsrechtelijke vraagstukken

Aanleiding voor het maken van dit boek is een evaluatie van de Wet openbare manifestaties tegen de achtergrond vande vraag: voldoet de wet opgewassen aan de eisen van deze tijd? De auteurs behandelen tal van actuele vraagstukken, zoals de boerenprotesten, protestacties bij abortusklinieken, eenmansprotesten en demonstraties tegen bestemmingsplannen. Ook staan ze stil bij thema’s als de strafbaarheid van het gedrag van demonstranten en een mogelijk verbod op gezichtsbedekking bij manifestaties. Dankzij de brede opzet van het boek komen tal van facetten van demonstraties, die de afgelopen tijd in het nieuws zijn, in het boek aan bod inclusief alle jurisprudentie.
(01.02.2023)

  demonstratierecht 200

 

Kijk hier voor meer nieuwe publicaties

 

 

Knipoog

EEN
EERSTE
VEREISCHTE

 

Mr. Dirk Fock zat namens de Liberale Unie in de Tweede Kamer en was Kamervoorzitter tussen 1917 en 1920. Hij was voorzitter in een bijzondere tijd. Pieter Jelles Troelstra verklaarde op 12 november 1918 in de Tweede Kamer dat de socialisten zich verplicht voelden om de staatsmacht te grijpen.

Dirk Fock zei dat je als voorzitter van het parlement meer tot je beschikking had dan alleen het reglement van orde:
Een eerste vereischte van een voorzitter is dat hij zich nooit boos maakt en altijd zijn humeur behoudt. Een feit is dat men met een grap zelfs de woeligste Kamer tot bedaren kan brengen.

Citaat uit Gerry van der List, Boven de partijen, pag. 164 (18.11.22)

 

Bekijk oude afleveringen Knipoog