• Website over de 23 grondrechten in de Grondwet
 

Raad van State pleit voor slagvaardige overheid

De Raad van State vindt dat de overheid burgers beter moet uitleggen wat ze niet voor hen kan betekenen.

De Raad van State deed deze uitspraak in haar Jaarslag 2022. Folkert Jensma schreef op 21 april 2023 in de NRC dat het jaarverslag dit jaar lijkt te zijn opgesteld door ‘een klokkenluider die de academische toon van vorige vice-presidenten definitief heeft laten varen’.

Jensma refereert aan het interview in het jaarverslag waarin vice-president van de Raad van State Thom de Graaf onder andere het volgende zegt:
We zien dat uitvoeringsorganisaties soms behoorlijke moeite hebben hun diensten te leveren op het niveau dat nodig is. Bovendien komt de politiek niet altijd tot heldere en krachtige besluitvorming, ook door de enorme fragmentarisering. Overheidsbeslissingen komen terecht in heel complexe wetgeving. Voor burgers is dat steeds moeilijker te volgen en voor uitvoeringsorganisaties en gemeenten is dat steeds moeilijker uit te voeren. Ook zie je bij diverse dossiers, zoals stikstof, asiel en jeugdzorg dat de verantwoordelijkheden over meerdere overheden zijn verdeeld en dat de samenwerking schuurt. Tel daarbij op de schaarste aan menskracht en dan wordt duidelijk dat de overheid regelmatig onderpresteert.

Traditiegetrouw geeft de Raad van State in zijn jaarverslag een analyse van een actueel probleem waar de raad in zijn rol als belangrijkste adviseur van de regering tegenaan loopt. De beschouwing kreeg als titel ‘Een slagvaardige overheid’.
Er gaat meer mis in het overheidsbeleid dan wenselijk is, stelt de Raad van State vast. De raad zoomt in op diensten van de overheid die niet meer als vanzelf blijken te kunnen worden geleverd en geeft voorbeelden in de leefomgeving, de jeugdzorg, het asielbeleid, de toeslagen en de rechtspraak.

Volgens de analyse van de Raad van State zijn er vijf ‘rode draden’ die de slagvaardigheid van de overheid beïnvloeden:

  • de complexiteit van regelgeving
  • problemen in de uitvoering die mede veroorzaakt worden door tekorten in menskracht
  • de toegenomen behoefte aan maatwerk
  • onvoldoende duidelijke keuzes en prioriteitstelling
  • de moeizame interactie tussen overheden

De beschouwing eindigt met enkele ‘richtingwijzers’ voor een slagvaardig overheidsbeleid:

  • Reduceer verwachtingen.
  • Bewaak samenhang in beleid, wetgeving en uitvoering.
  • Richt wetgeving zo eenvoudig mogelijk in.
  • Stem nationale opgaven en decentrale slagkracht beter op elkaar af.

 

 

Uitgelicht

Hoe goed kent u de Grondwet?

In het Nederlands Juristenblad van 2 juni 2023 publiceerde Jelle But het artikel ‘Grondwet begrepen door gewone mensen’. Hij doet onderzoek naar de internalisering van het constitutioneel recht.
In het onderzoek geeft 91 procent van de respondenten aan dat ze de Grondwet belangrijk vinden. Zo’n 74 procent zegt de Grondwet ‘op hoofdlijnen’ te kennen, 7 procent denkt de Grondwet ‘goed’ te kennen en 19 procent antwoordt de Grondwet ‘helemaal niet’ te kennen.
Volgens Jelle But zijn de Nederlanders tamelijk zelfverzekerd over hun kennis van de Grondwet. De vraag of de respondenten wisten over wat voor soort normen en waarden het de Grondwet gaat – zonder de exacte inhoud te kennen - antwoordt 89 procent deze te kennen. Maar liefst 42 procent echter geeft aan nooit een artikel uit de Grondwet te hebben gelezen …
(06.08.2023)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Pas verschenen

demonstratierecht cov1Herman Tjeenk Willink
Het tij tegen

Minister van Staat Herman Tjeenk Willink ziet op tal van plekken in de Nederlandse samenleving de democratie haperen. In het recente verleden heeft hij er al met enige regelmaat over gepubliceerd. Onlangs verscheen een nieuw boek van zijn hand onder de titel Het tij tegen - De democratische rechtsorde als fundament.
NRC schreef erover: ‘In Het tij tegen stroopt de minister van Staat nog één keer de mouwen op om het land de oren te wassen over onze falende liefde voor de democratische rechtsorde.’
In zijn boek noemt Tjeenk Willink de dominantie van het geld als ijkpunt voor beleid en het denken in termen van management als belangrijke oorzaken van het gebrek aan vertrouwen in de politiek en het wegvallen van het draagvlak onder het overheidshandelen. (19.06.2023)

 

Bekijk overzicht pas verschenen boeken

 

 


Knipoog

Sociaal Contract

Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt mag een nieuwe politieke partij zijn, de wortels van het Sociaal Contract zijn eeuwenoud. Rousseau introduceerde het in 1762 in zijn Du contrat social ou principes du droit politique. Hij schreef dat het recht om zijn stem uit te brengen hem de plicht geeft om zich te verdiepen in zaken van algemeen belang, om er bescheiden aan toe te voegen: ‘Hoe gering mijn invloed daarop ook mag zijn’.

De Staatsregeling voor het Bataafsche Volk uit 1798 geldt als de eerste ‘echte’ Nederlandse grondwet en was - uiteraard – geïnspireerd door de ideeën van Rousseau. Meteen al in artikel 2 gaat het over het sociaal contract dat aan de basis ligt van de manier waarop de staat is ingericht:
‘Het Maatschappelijk Verdrag wijzigt, noch beperkt, de natuurlijke regten van den Mensch, dan in zoo verre zulks, ter bereikinge van dat oogmerk, noodzaaklijk is.’
(28.08.23)

Bekijk oude afleveringen Knipoog