• Website over de 23 grondrechten in de Grondwet
 

Raad rechtspraak kritisch over procedure partijverbod

In december 2022 werd een wetsvoorstel gepresenteerd dat een partijverbod mogelijk maakt. De Raad voor de rechtspraak toonde zich kritisch over de procedure.

De Wet op de politieke partijen van minister Bruins Slot biedt onder andere de mogelijkheid om partijen te verbieden die de democratie ondermijnen. De wet legt het oordeel hierover bij de Hoge Raad. Verder moet de nieuwe wet een strenger toezicht op de financiering van politieke partijen regelen.

Consultatie deskundigen
Eind juni 2023 vond in de Tweede Kamer in het kader van de voorbereidende consultatie van de wet een rondetafelgesprek met deskundigen plaats over het versterken van de weerbaarheid van de democratie. Zou een partijverbod kunnen helpen om de democratische rechtsstaat te beschermen? Veel experts waren kritisch over een mogelijk partijverbod. Belangrijk kritiekpunt was het ontbreken van een zogeheten escalatieladder. Alvorens tot een partijverbod over te gaan zouden er maatregelen als waarschuwingen en boetes in de wet moeten staan.
Oud-minister Ernst Hirsch Ballin zei tijdens de bijeenkomst dat hij de 'innerlijke weerbaarheid' van de democratie belangrijker vond dan een partijverbod. Bestuurskundige Bart-Jan Heine noemde een partijverbod een medicijn dat erger is dan de kwaal.
Er zijn tijdens de tweede consultatieronde vijf reacties binnengekomen, waaronder een reactie van het College voor de Rechten van de Mens.

Raad voor de rechtspraak
In augustus 2023 heeft ook de Raad voor de rechtspraak zich uitgesproken over het wetsvoorstel. De raad schreef dat het voor een zo zwaarwegende zaak als het verbieden van een politieke partij niet voldoende is zo’n verbod alleen door de Hoge Raad te laten beoordelen. Een mogelijkheid tot hoger beroep zou hier zeer gewenst zijn, volgens de raad.
Verder vond de Raad voor de rechtspraak de gronden voor een partijverbod in de nieuwe wet tamelijk algemeen geformuleerd, met als gevaar dat er discussies konden komen over wat iets precies betekent. Voor een zo belangrijk onderwerp als een verbod van een politieke partij is volgens de Raad voor de rechtspraak de mogelijkheid tot een grondiger debat noodzakelijk.

 

 

Uitgelicht

Hoe goed kent u de Grondwet?

In het Nederlands Juristenblad van 2 juni 2023 publiceerde Jelle But het artikel ‘Grondwet begrepen door gewone mensen’. Hij doet onderzoek naar de internalisering van het constitutioneel recht.
In het onderzoek geeft 91 procent van de respondenten aan dat ze de Grondwet belangrijk vinden. Zo’n 74 procent zegt de Grondwet ‘op hoofdlijnen’ te kennen, 7 procent denkt de Grondwet ‘goed’ te kennen en 19 procent antwoordt de Grondwet ‘helemaal niet’ te kennen.
Volgens Jelle But zijn de Nederlanders tamelijk zelfverzekerd over hun kennis van de Grondwet. De vraag of de respondenten wisten over wat voor soort normen en waarden het de Grondwet gaat – zonder de exacte inhoud te kennen - antwoordt 89 procent deze te kennen. Maar liefst 42 procent echter geeft aan nooit een artikel uit de Grondwet te hebben gelezen …
(06.08.2023)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Pas verschenen

demonstratierecht cov1Herman Tjeenk Willink
Het tij tegen

Minister van Staat Herman Tjeenk Willink ziet op tal van plekken in de Nederlandse samenleving de democratie haperen. In het recente verleden heeft hij er al met enige regelmaat over gepubliceerd. Onlangs verscheen een nieuw boek van zijn hand onder de titel Het tij tegen - De democratische rechtsorde als fundament.
NRC schreef erover: ‘In Het tij tegen stroopt de minister van Staat nog één keer de mouwen op om het land de oren te wassen over onze falende liefde voor de democratische rechtsorde.’
In zijn boek noemt Tjeenk Willink de dominantie van het geld als ijkpunt voor beleid en het denken in termen van management als belangrijke oorzaken van het gebrek aan vertrouwen in de politiek en het wegvallen van het draagvlak onder het overheidshandelen. (19.06.2023)

 

Bekijk overzicht pas verschenen boeken

 

 


Knipoog

Sociaal Contract

Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt mag een nieuwe politieke partij zijn, de wortels van het Sociaal Contract zijn eeuwenoud. Rousseau introduceerde het in 1762 in zijn Du contrat social ou principes du droit politique. Hij schreef dat het recht om zijn stem uit te brengen hem de plicht geeft om zich te verdiepen in zaken van algemeen belang, om er bescheiden aan toe te voegen: ‘Hoe gering mijn invloed daarop ook mag zijn’.

De Staatsregeling voor het Bataafsche Volk uit 1798 geldt als de eerste ‘echte’ Nederlandse grondwet en was - uiteraard – geïnspireerd door de ideeën van Rousseau. Meteen al in artikel 2 gaat het over het sociaal contract dat aan de basis ligt van de manier waarop de staat is ingericht:
‘Het Maatschappelijk Verdrag wijzigt, noch beperkt, de natuurlijke regten van den Mensch, dan in zoo verre zulks, ter bereikinge van dat oogmerk, noodzaaklijk is.’
(28.08.23)

Bekijk oude afleveringen Knipoog