Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Raad Rechtspraak kritisch over procedure partijverbod

In december 2022 werd een wetsvoorstel gepresenteerd dat een partijverbod mogelijk maakt. De Raad voor de Rechtspraak toont zich nu kritisch over de procedure.

De Wet op de politieke partijen van minister Bruins Slot biedt onder andere de mogelijkheid om partijen te verbieden die de democratie ondermijnen. De wet legt het oordeel hierover bij de Hoge Raad. Verder moet de nieuwe wet een strenger toezicht op de financiering van politieke partijen regelen.

Consultatie deskundigen
Eind juni 2023 vond in de Tweede Kamer in het kader van de voorbereidende consultatie van de wet een rondetafelgesprek met deskundigen plaats over het versterken van de weerbaarheid van de democratie. Zou een partijverbod kunnen helpen om de democratische rechtsstaat te beschermen? Veel experts waren kritisch over een mogelijk partijverbod. Belangrijk kritiekpunt was het ontbreken van een zogeheten escalatieladder. Alvorens tot een partijverbod over te gaan zouden er maatregelen als waarschuwingen en boetes in de wet moeten staan.
Oud-minister Ernst Hirsch Ballin zei tijdens de bijeenkomst dat hij de 'innerlijke weerbaarheid' van de democratie belangrijker vond dan een partijverbod. Bestuurskundige Bart-Jan Heine noemde een partijverbod een medicijn dat erger is dan de kwaal.
Er zijn tijdens de tweede consultatieronde vijf reacties binnengekomen, waaronder een reactie van het College voor de Rechten van de Mens.

Raad voor de Rechtspraak
In augustus 2023 heeft ook de Raad voor de rechtspraak zich uitgesproken over het wetsvoorstel. De raad schreef dat het voor een zo zwaarwegende zaak als het verbieden van een politieke partij niet voldoende is zo’n verbod alleen door de Hoge Raad te laten beoordelen. Een mogelijkheid tot hoger beroep zou hier zeer gewenst zijn, volgens de raad.
Verder vond de Raad voor de Rechtspraak de gronden voor een partijverbod in de nieuwe wet tamelijk algemeen geformuleerd, met als gevaar dat er discussies konden komen over wat iets precies betekent. Voor een zo belangrijk onderwerp als een verbod van een politieke partij is volgens de Raad voor de Rechtspraak de mogelijkheid tot een grondiger debat noodzakelijk.

 

 

Uitgelicht

Rechter als schuldige

In februari zette de rechter een streep door een inreisverbod voor drie conservatieve islamitische predikers dat de ministers Faber en Van Weel hadden uitgevaardigd. Minister Faber noemde de uitspraak van de rechter  'een zwarte dag’, Van Weel had het over 'een teleurstellende uitkomst'. De rechter werd in de socials zwaar onder vuur genomen.
Voorzitter Marc Flierstra van de Vereniging voor Rechtspraak hekelde in Trouw van 25 februari 2025 de reactie van beide ministers: ‘Door dit soort uitspraken denken mensen dat het door deze rechter komt dat de haatpredikers Nederland in mochten. De ministers zijn zo medeschuldig aan het creëren van een klimaat waarbij deze rechter als schuldige wordt gezien. Het probleem lag bij het besluit van de ministers. Die hebben hun huiswerk niet goed gedaan. Als je dat nalaat, moet je vervolgens niet verbaasd zijn als een rechter gewoon zijn werk doet en oordeelt: Zo kan het niet.’
De rechter geoordeeld dat de ministers onvoldoende hadden gemotiveerd waarom de drie sprekers een bedreiging voor de openbare orde waren.
(06.04.2025)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

const procesrecht

 Max Vetzo promoveerde onlangs op het constitutioneel procesrecht en introduceerde daarmee een nieuw rechtsgebied binnen het Nederlands recht.
De Nederlandse rechters spelen steeds nadrukkelijker een rol in grote maatschappelijke kwesties als klimaatbeleid en stikstofbeleid. De politiek is op dit moment bezig om het huidige verbod op rechterlijke toetsing van wetten aan de Grondwet af te schaffen en een constitutionele toetsing mogeljk te maken.
Om het constitutioneel procesrecht vorm te kunnen geven onderzocht Vetzo de regels die bepalen of, wanneer en hoe de rechter zich met dergelijke kwesties mag bezig houden.. Vetzo vraagt daarbij zich af of de huidige procedures wel voldoende op die bijzondere constitutionele taakuitoefening zijn afgestemd. (25.04.2025)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Grooter zelfstandigheid

Een extraparlementair kabinet of niet, als er morgen een kabinetscrisis moet worden afgewend, gaan de voormannen van de betrokken partijen in de Tweede Kamer om de tafel zitten en hopen er samen uit te komen. Onze grote negentiende-eeuwse staatsman Johan Rudolf Thorbecke zou zich in zijn graf omdraaien. In zijn Narede hield Thorbecke in 1869 voor de laatste keer een hartstochtelijk pleidooi voor een scheiding van de wetgevende macht, uitvoerende en rechterlijke macht:
Ik wensch hier niet een Ministerie, dat enkel orgaan van een meerderheid der Tweede Kamer zij. Ik verlang grooter zelfstandigheid voor de Kroon en hare Regering.’
(05.02.2025)

Bekijk oude afleveringen Knipoog