Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Met fraudebestrijding schond overheid grondrechten

Begin 2022 startte de Tweede Kamer een enquête om te onderzoeken hoe de overheid  fraude bestreden heeft en welke gevolgen dat voor burgers heeft gehad. Onlangs verscheen het eindrapport van de enquêtecommissie onder de veelzeggende titel Blind voor mens en recht.

De enquêtecommissie bouwde onder andere voort op het werk van de parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag. In december 2020 maakte deze commissie met haar eindrapport Ongekend onrecht duidelijk wat er tijdens het toeslagenschandaal gebeurde. De nieuwe enquête moest antwoord geven op de vraag waarom dit op deze manier heeft kunnen gebeuren.

Blind voor mens en recht
De enquêtecommissie gaf haar eindrapport de titel Blind voor mens en recht. Bij de presentatie ervan zei commissievoorzitter Michiel van Nispen (SP):
Het is de kern van wat er is gebeurd. In een verhard politiek en maatschappelijk klimaat zijn de drie staatsmachten blind geweest. Blind voor mens en recht. Want als je mensen een brief stuurt dat ze in korte tijd 125.000 euro terug moeten betalen, als je mensen die niet gefraudeerd hebben wel zo behandelt, als je wetten maakt en goedkeurt zonder oog te hebben voor de gevolgen voor mensen, als mensen zelfs in de rechtszaal geen rechtvaardigheid konden afdwingen, dan is er sprake van blindheid, bij alle staatsmachten.

Schending grondrechten
De commissie komt tot de conclusie dat een systeem van sociale zekerheid en toeslagen dat bedoeld is om mensen te ondersteunen, diezelfde mensen de vernieling in heeft geholpen:
Het kabinet en het parlement hebben gefaald, de uitvoering heeft onrechtmatig gehandeld en de rechtspraak is tekortgeschoten in het bieden van bescherming aan mensen. Hierdoor zijn grondrechten van mensen geschonden en is de rechtsstaat terzijde geschoven.

Een van de belangrijke deelconclusies is dat de grondrechten op het gebied van de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer en de gelijke behandeling bij het gebruik van gegevens voor fraudebestrijding zijn geschonden.

Aanbevelingen
Na een verklaring voor wat er is gebeurd, stelt de commissie vast dat de patronen die eraan ten grondslag lagen, nog steeds aanwezig zijn en dat zonder de juiste maatregelen, veranderingen en waarborgen een volgend schandaal zomaar weer kan gebeuren.
De enquêtecommissie komt met een aantal aanbevelingen om dat te voorkomen:

  • Alle staatsmachten moeten oog hebben voor de belangen van mensen. Dat begint bij een sterkere rechtsstaat waarin de grondrechten worden gerespecteerd.
  • De overheid moet ervoor zorgen dat mensen nooit meer onevenredig hard kunnen worden geraakt.
  • Mensen moeten in contact kunnen komen met de overheid. In de sociale zekerheid mogen fouten niet meer als fraude worden behandeld.
  • De toegang tot juridische bijstand zijn laagdrempelig zijn voor mensen die het niet eens zijn met een beslissing van de overheid.
  • Kamerleden dienen hun wetgevende en controlerende rol goed en gedegen in te vullen.

Versterking rechtsstaat
Als een belangrijke maatregel om de rechtsstaat te versterken stelt de enquêtecommissie voor dat je de grondwettigheid van wetten eerst zou moeten toetsen. Zo voorkom je wetten die inbreuk kunnen maken op de grondrechten van mensen.
Een andere aanbeveling is het pleidooi van de commissie om de Afdeling bestuursrechtspraak af te splitsen van de Raad van State. Op deze manier zou je een einde kunnen maken aan de dubbelrol van de Rad van State als adviseur van parlement en regering en als bestuursrechter.

 

Uitgelicht

Rechter als schuldige

In februari zette de rechter een streep door een inreisverbod voor drie conservatieve islamitische predikers dat de ministers Faber en Van Weel hadden uitgevaardigd. Minister Faber noemde de uitspraak van de rechter  'een zwarte dag’, Van Weel had het over 'een teleurstellende uitkomst'. De rechter werd in de socials zwaar onder vuur genomen.
Voorzitter Marc Flierstra van de Vereniging voor Rechtspraak hekelde in Trouw van 25 februari 2025 de reactie van beide ministers: ‘Door dit soort uitspraken denken mensen dat het door deze rechter komt dat de haatpredikers Nederland in mochten. De ministers zijn zo medeschuldig aan het creëren van een klimaat waarbij deze rechter als schuldige wordt gezien. Het probleem lag bij het besluit van de ministers. Die hebben hun huiswerk niet goed gedaan. Als je dat nalaat, moet je vervolgens niet verbaasd zijn als een rechter gewoon zijn werk doet en oordeelt: Zo kan het niet.’
De rechter geoordeeld dat de ministers onvoldoende hadden gemotiveerd waarom de drie sprekers een bedreiging voor de openbare orde waren.
(06.04.2025)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

haas cover

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hein de Haas

Hoe migratie echt werkt

In Nederland wordt al jaren binnen en buiten de politiek fel gedebatteerd over migratie. Het gaat daarbij niet alleen over de gevolgen voor de Nederlandse samenleving van de komst van vluchtelingen en asielzoekers, maar ook over de noodzaak van de komst van arbeidsmigranten voor de Nederlandse economie en innovatie.
Hoogleraar sociologie Hein de Haas houdt zich al zo’n dertig jaar met migratie bezig en ging zich steeds meer ergeren aan het gebrek aan kennis dat in de discussies geëtaleerd werd. Dus schreef De Haas het boek Hoe migratie echt werkt waarin hij – in de woorden van de uitgever - '22 hardnekkige linkse én rechtse migratiemythen ontzenuwt' door de wetenschappelijke informatie hierover op een rijtje te zetten. Het boek is inmiddels bijna twee jaar geleden verschenen, maar is nog steeds een nuttige informatiebron! (14.08.2025)

ISBN 9789000386857, Spectrum, Amsterdam, 2023

Lees meer over nieuwe boeken!

 

Knipoog

Bestrijd elk feit

Wie volgt wat er in de wereld gebeurt, denk eens aan de woorden van het luipaard Firapeel - Advocaat van Staat in de Vos Reinaarde - als hij koning Nobel een welgemeend advies geeft hoe deze zich als machthebber het beste kan gedragen:

'Geef nimmer toe dat U verkeerd zat.
Om 't even wat, wanneer of hoe:
U geeft Uw ongelijk nóóit toe.
Integendeel. Bestrijd elk feit
Dat een vergissing suggereert.
Val aan, verdraai, ontken, ga wild
Tekeer en accepteer geen jota
Van wat Uw kijk zou corrigeren ...
Volhard totdat zo'n feit kapseist
En wijkt voor Uw realiteit
- Zij is de basis van Uw macht.
Uw ware soevereiniteit.'

Citaat uit ReinAard (2025) waarin Tom Lanoye de Vos Reinaarde heeft 'hertaald' in een hedendaagse schelmenroman. (10.08.2025)

Bekijk oude afleveringen Knipoog