Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Staatscommissie rechtsstaat wil werking rechtsstaat verbeteren

Nieuws

De Staatscommissie rechtsstaat komt in haar eindrapport tot de conclusie dat de belofte van de rechtsstaat voor een aanzienlijke groep burgers niet wordt ingelost.

Naar aanleiding van een motie van Chris van Dam (CDA) en Pieter Omtzigt (NSC) heeft het kabinet in november 2022 besloten de Staatscommissie rechtsstaat in het leven te roepen. Voorzitter werd hoogleraar staatsrecht Henk Kummeling.
Aanleiding voor de Kamermotie was het rapport Ongekend Onrecht over de Toeslagenaffaire waaruit bleek dat de Belastingdienst mensen jarenlang ten onrechte als fraudeurs had behandeld. De Staatscommissie kreeg de opdracht om in de breedte het functioneren van de rechtsstaat te analyseren en met voorstellen te komen om de werking ervan te verbeteren.

Na anderhalf jaar onderzoek presenteerde de Staatscommissie rechtsstaat op 10 juni 2024 haar eindrapport. De titel De gebroken belofte van de rechtsstaat illustreert dat de commissie keihard in haar oordeel was:
De belofte van de rechtsstaat wordt voor een aanzienlijke groep burgers niet ingelost. Dit is het gevolg van politieke besluitvorming of het uitblijven ervan. Te vaak is de rechtsstaat niet leidend in het handelen van politici, bestuurders en medewerkers van de overheid. De overheid is te ingewikkeld geworden en de rechtsbescherming schiet tekort. Het is aan het parlement en de regering om tempo te maken met het repareren van de rechtsstaat.

De Staatscommissie rechtsstaat noemt het dringend noodzakelijk dat kabinet en parlement de belofte van de rechtsstaat inlossen. Volgens de commissie moet er een miljoeneninvestering komen om het contact van burgers met de overheid te herstellen en een betere toegang van burgers tot het recht te realiseren.

Belangrijke verbetervoorstellen

  • actief uitdragen principes rechtsstaat door overheid
  • versterken rechtsstatelijk kompas binnen overheid
  • oprichten Planbureau voor de Rechtsstaat
  • uitvoeringsorganisaties krijgen mogelijkheid rode kaart te trekken
  • versterken recht burgersop begrijpelijke communicatie en adequate informatie
  • afschaffen toetsingsverbod van wetgeving aan de Grondwet
  • langdurige prioriteit bij overheid voor vereenvoudiging regelingen bestaanszekerheid
  • beter wettelijk regelen grondslag gegevensdeling tussen overheidsorganisaties
  • fors investeren in verbetering rechtsbescherming
  • verbeteren bestuurlijke besluitvorming en procedure bezwaarschriften
  • mogelijk maken toetsing door bestuursrechter aan rechtsbeginselen

 

 

Uitgelicht

Rechter als schuldige

In februari zette de rechter een streep door een inreisverbod voor drie conservatieve islamitische predikers dat de ministers Faber en Van Weel hadden uitgevaardigd. Minister Faber noemde de uitspraak van de rechter  'een zwarte dag’, Van Weel had het over 'een teleurstellende uitkomst'. De rechter werd in de socials zwaar onder vuur genomen.
Voorzitter Marc Flierstra van de Vereniging voor Rechtspraak hekelde in Trouw van 25 februari 2025 de reactie van beide ministers: ‘Door dit soort uitspraken denken mensen dat het door deze rechter komt dat de haatpredikers Nederland in mochten. De ministers zijn zo medeschuldig aan het creëren van een klimaat waarbij deze rechter als schuldige wordt gezien. Het probleem lag bij het besluit van de ministers. Die hebben hun huiswerk niet goed gedaan. Als je dat nalaat, moet je vervolgens niet verbaasd zijn als een rechter gewoon zijn werk doet en oordeelt: Zo kan het niet.’
De rechter geoordeeld dat de ministers onvoldoende hadden gemotiveerd waarom de drie sprekers een bedreiging voor de openbare orde waren.
(06.04.2025)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

const procesrecht

 Max Vetzo promoveerde onlangs op het constitutioneel procesrecht en introduceerde daarmee een nieuw rechtsgebied binnen het Nederlands recht.
De Nederlandse rechters spelen steeds nadrukkelijker een rol in grote maatschappelijke kwesties als klimaatbeleid en stikstofbeleid. De politiek is op dit moment bezig om het huidige verbod op rechterlijke toetsing van wetten aan de Grondwet af te schaffen en een constitutionele toetsing mogeljk te maken.
Om het constitutioneel procesrecht vorm te kunnen geven onderzocht Vetzo de regels die bepalen of, wanneer en hoe de rechter zich met dergelijke kwesties mag bezig houden.. Vetzo vraagt daarbij zich af of de huidige procedures wel voldoende op die bijzondere constitutionele taakuitoefening zijn afgestemd. (25.04.2025)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Grooter zelfstandigheid

Een extraparlementair kabinet of niet, als er morgen een kabinetscrisis moet worden afgewend, gaan de voormannen van de betrokken partijen in de Tweede Kamer om de tafel zitten en hopen er samen uit te komen. Onze grote negentiende-eeuwse staatsman Johan Rudolf Thorbecke zou zich in zijn graf omdraaien. In zijn Narede hield Thorbecke in 1869 voor de laatste keer een hartstochtelijk pleidooi voor een scheiding van de wetgevende macht, uitvoerende en rechterlijke macht:
‘Ik wensch hier niet een Ministerie, dat enkel orgaan van een meerderheid der Tweede Kamer zij. Ik verlang grooter zelfstandigheid voor de Kroon en hare Regering.’
(05.02.2025)

Bekijk oude afleveringen Knipoog