Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Staatscommissie rechtsstaat wil werking rechtsstaat verbeteren

De Staatscommissie rechtsstaat komt in haar eindrapport tot de conclusie dat de belofte van de rechtsstaat voor een aanzienlijke groep burgers niet wordt ingelost.

Naar aanleiding van een motie van Chris van Dam (CDA) en Pieter Omtzigt (NSC) heeft het kabinet in november 2022 besloten de Staatscommissie rechtsstaat in het leven te roepen. Voorzitter werd hoogleraar staatsrecht Henk Kummeling.
Aanleiding voor de Kamermotie was het rapport Ongekend Onrecht over de Toeslagenaffaire waaruit bleek dat de Belastingdienst mensen jarenlang ten onrechte als fraudeurs had behandeld. De Staatscommissie kreeg de opdracht om in de breedte het functioneren van de rechtsstaat te analyseren en met voorstellen te komen om de werking ervan te verbeteren.

Na anderhalf jaar onderzoek presenteerde de Staatscommissie rechtsstaat op 10 juni 2024 haar eindrapport. De titel De gebroken belofte van de rechtsstaat illustreert dat de commissie keihard in haar oordeel was:
De belofte van de rechtsstaat wordt voor een aanzienlijke groep burgers niet ingelost. Dit is het gevolg van politieke besluitvorming of het uitblijven ervan. Te vaak is de rechtsstaat niet leidend in het handelen van politici, bestuurders en medewerkers van de overheid. De overheid is te ingewikkeld geworden en de rechtsbescherming schiet tekort. Het is aan het parlement en de regering om tempo te maken met het repareren van de rechtsstaat.

De Staatscommissie rechtsstaat noemt het dringend noodzakelijk dat kabinet en parlement de belofte van de rechtsstaat inlossen. Volgens de commissie moet er een miljoeneninvestering komen om het contact van burgers met de overheid te herstellen en een betere toegang van burgers tot het recht te realiseren.

Belangrijke verbetervoorstellen

  • actief uitdragen principes rechtsstaat door overheid
  • versterken rechtsstatelijk kompas binnen overheid
  • oprichten Planbureau voor de Rechtsstaat
  • uitvoeringsorganisaties krijgen mogelijkheid rode kaart te trekken
  • versterken recht burgersop begrijpelijke communicatie en adequate informatie
  • afschaffen toetsingsverbod van wetgeving aan de Grondwet
  • langdurige prioriteit bij overheid voor vereenvoudiging regelingen bestaanszekerheid
  • beter wettelijk regelen grondslag gegevensdeling tussen overheidsorganisaties
  • fors investeren in verbetering rechtsbescherming
  • verbeteren bestuurlijke besluitvorming en procedure bezwaarschriften
  • mogelijk maken toetsing door bestuursrechter aan rechtsbeginselen

 

 

Uitgelicht

We verwarren meningen met kennis

Emine Ugur citeerde in haar column in Trouw de Turkse filosofe Ioanna Kuçuradi die gesignaleerd had dat we steeds meer meningen met kennis verwarren:
Respect voor alle meningen bestaat niet. Mensen verdienen respect, meningen niet. Meningen zijn er om bediscussieerd te worden. We verwarren meningen met kennis. We verwarren kennis met overtuigingen. Je kunt niet democratisch besluiten of iets een feit is. Democratie is heilig, maar moeten we democratisch besluiten of de wereld plat is of niet? Wat is de volgende stap? Gaan we dan ook democratisch besluiten of mensenrechten het nog wel verdienen om beschermd te worden?
(9.11.2024)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

cover weerbare rechtsstaat

Jorieke Manenschijn, Bastiaan Rijpkema en Steven Bruintjes werken als wetenschappers bij de Universiteit Leiden. In hun boek Weerbare rechtsstaat - De vangrails in de Grondwet laten ze de ‘vangrails’ zien die een grondwet kan bieden om te voorkomen dat de democratische rechtsstaat van de weg raakt.
De auteurs staan niet alleen stil bij onze eigen waarborgen als de grondrechten en het tweekamerstelsel, maar ze laten ook ‘vangrails’ zien die elders bedacht zijn. Het boek gaat ook in op de effectiviteit van de waarborgen. Aan het eind van het boek wordt de Nederlandse Grondwet langs de meetlat van de weerbare rechtsstaat gelegd.(18.02.2025)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Grooter zelfstandigheid

Een extraparlementair kabinet of niet, als er morgen een kabinetscrisis moet worden afgewend, gaan de voormannen van de betrokken partijen in de Tweede Kamer om de tafel zitten en hopen er samen uit te komen. Onze grote negentiende-eeuwse staatsman Johan Rudolf Thorbecke zou zich in zijn graf omdraaien. In zijn Narede hield Thorbecke in 1869 voor de laatste keer een hartstochtelijk pleidooi voor een scheiding van de wetgevende macht, uitvoerende en rechterlijke macht:
Ik wensch hier niet een Ministerie, dat enkel orgaan van een meerderheid der Tweede Kamer zij. Ik verlang grooter zelfstandigheid voor de Kroon en hare Regering.’
(05.02.2025)

Bekijk oude afleveringen Knipoog