• Website over de 23 grondrechten in de Grondwet
 

Staatscommissie Parlementair stelsel publiceert 'Probleemverkenning'

Deze maand verscheen de publicatie Probleemverkenning van de Staatscommissie Parlementair stelsel onder leiding van Johan Remkes met de thema's die men de komende tijd wil gaan onderzoeken.

Begin februari dit jaar heeft toenmalig minister Plasterk van Binnenlandse Zaken de Staatscommissie Parlementair stelsel ingesteld die zich moet gaan buigen over een ‘staatsrechtelijke herbezinning’ op de parlementaire democratie.
In hun eerste publicatie getiteld Probleemverkenning doet de staatscommissie verslag van de eerste fase van haar werkzaamheden. Centraal staat een analyse van de sterke en zwakke punten van de Nederlandse parlementaire democratie. De commissie heeft niet alleen naar het stelsel als zodanig gekeken, maar ook naar actuele ontwikkelingen in politiek en samenleving in het algemeen.

De Staatscommissie Parlementair stelsel noemt zes thema's die ze de komende twee jaar verder willen onderzoeken.

  • Principe van vertegenwoordiging   Voelen mensen zich nog wel goed vertegenwoordigd door de leden van de Eerste en de Tweede Kamer? Kunnen zij er vertrouwen in hebben dat hun belangen zo goed mogelijk worden behartigd?
  • Rol politieke partijen   Politieke partijen moeten de samenleving verbinden met de politiek, maar lijken deze functie steeds meer te verliezen. Partijen hebben steeds minder leden en moeten daaruit geschikte kandidaten zoeken.
  • Kabinetsformatie   Bij de verkiezingen kiezen de mensen een nieuwe Tweede Kamer, maar geen nieuw kabinet. Formaties vormen een gesloten proces. Moeten kiezers niet meer invloed krijgen op de kabinetsformatie?
  • Weerbaarheid democratie   Moet onze democratische rechtsstaat niet beter worden beschermd tegen ondermijning? De staatscommissie maakt zich in dit verband ook zorgen over de risico’s van digitalisering, in het bijzonder over de beïnvloeding van kiezers met gerichte digitale middelen.
  • Macht nationale overheid   Veel belangrijke beslissingen worden niet meer in Den Haag genomen, maar steeds vaker door anderen, zoals de Europese Unie, gemeenten of provincies. Hoe gaat het parlement daarmee om?
  • Tweekamerstelsel   In ons parlementair stelsel is de Tweede Kamer belangrijker dan de Eerste Kamer. De taakverdeling tussen de Tweede en de Eerste Kamer is niet altijd even duidelijk. Als beide Kamers het niet eens zijn, is er geen regeling om conflicten op te lossen.

Volledige tekst Probleemverkenning

 

EERDERE BERICHTGEVING STAATSCOMMISSIE

Uitgelicht

Hoe goed kent u de Grondwet?

In het Nederlands Juristenblad van 2 juni 2023 publiceerde Jelle But het artikel ‘Grondwet begrepen door gewone mensen’. Hij doet onderzoek naar de internalisering van het constitutioneel recht.
In het onderzoek geeft 91 procent van de respondenten aan dat ze de Grondwet belangrijk vinden. Zo’n 74 procent zegt de Grondwet ‘op hoofdlijnen’ te kennen, 7 procent denkt de Grondwet ‘goed’ te kennen en 19 procent antwoordt de Grondwet ‘helemaal niet’ te kennen.
Volgens Jelle But zijn de Nederlanders tamelijk zelfverzekerd over hun kennis van de Grondwet. De vraag of de respondenten wisten over wat voor soort normen en waarden het de Grondwet gaat – zonder de exacte inhoud te kennen - antwoordt 89 procent deze te kennen. Maar liefst 42 procent echter geeft aan nooit een artikel uit de Grondwet te hebben gelezen …
(06.08.2023)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Pas verschenen

demonstratierecht cov1Herman Tjeenk Willink
Het tij tegen

Minister van Staat Herman Tjeenk Willink ziet op tal van plekken in de Nederlandse samenleving de democratie haperen. In het recente verleden heeft hij er al met enige regelmaat over gepubliceerd. Onlangs verscheen een nieuw boek van zijn hand onder de titel Het tij tegen - De democratische rechtsorde als fundament.
NRC schreef erover: ‘In Het tij tegen stroopt de minister van Staat nog één keer de mouwen op om het land de oren te wassen over onze falende liefde voor de democratische rechtsorde.’
In zijn boek noemt Tjeenk Willink de dominantie van het geld als ijkpunt voor beleid en het denken in termen van management als belangrijke oorzaken van het gebrek aan vertrouwen in de politiek en het wegvallen van het draagvlak onder het overheidshandelen. (19.06.2023)

 

Bekijk overzicht pas verschenen boeken

 

 


Knipoog

Sociaal Contract

Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt mag een nieuwe politieke partij zijn, de wortels van het Sociaal Contract zijn eeuwenoud. Rousseau introduceerde het in 1762 in zijn Du contrat social ou principes du droit politique. Hij schreef dat het recht om zijn stem uit te brengen hem de plicht geeft om zich te verdiepen in zaken van algemeen belang, om er bescheiden aan toe te voegen: ‘Hoe gering mijn invloed daarop ook mag zijn’.

De Staatsregeling voor het Bataafsche Volk uit 1798 geldt als de eerste ‘echte’ Nederlandse grondwet en was - uiteraard – geïnspireerd door de ideeën van Rousseau. Meteen al in artikel 2 gaat het over het sociaal contract dat aan de basis ligt van de manier waarop de staat is ingericht:
‘Het Maatschappelijk Verdrag wijzigt, noch beperkt, de natuurlijke regten van den Mensch, dan in zoo verre zulks, ter bereikinge van dat oogmerk, noodzaaklijk is.’
(28.08.23)

Bekijk oude afleveringen Knipoog