Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Staatscommissie Parlementair stelsel publiceert 'Probleemverkenning'

Nieuws

Deze maand verscheen de publicatie Probleemverkenning van de Staatscommissie Parlementair stelsel onder leiding van Johan Remkes met de thema's die men de komende tijd wil gaan onderzoeken.

Begin februari dit jaar heeft toenmalig minister Plasterk van Binnenlandse Zaken de Staatscommissie Parlementair stelsel ingesteld die zich moet gaan buigen over een ‘staatsrechtelijke herbezinning’ op de parlementaire democratie.
In hun eerste publicatie getiteld Probleemverkenning doet de staatscommissie verslag van de eerste fase van haar werkzaamheden. Centraal staat een analyse van de sterke en zwakke punten van de Nederlandse parlementaire democratie. De commissie heeft niet alleen naar het stelsel als zodanig gekeken, maar ook naar actuele ontwikkelingen in politiek en samenleving in het algemeen.

De Staatscommissie Parlementair stelsel noemt zes thema's die ze de komende twee jaar verder willen onderzoeken.

  • Principe van vertegenwoordiging   Voelen mensen zich nog wel goed vertegenwoordigd door de leden van de Eerste en de Tweede Kamer? Kunnen zij er vertrouwen in hebben dat hun belangen zo goed mogelijk worden behartigd?
  • Rol politieke partijen   Politieke partijen moeten de samenleving verbinden met de politiek, maar lijken deze functie steeds meer te verliezen. Partijen hebben steeds minder leden en moeten daaruit geschikte kandidaten zoeken.
  • Kabinetsformatie   Bij de verkiezingen kiezen de mensen een nieuwe Tweede Kamer, maar geen nieuw kabinet. Formaties vormen een gesloten proces. Moeten kiezers niet meer invloed krijgen op de kabinetsformatie?
  • Weerbaarheid democratie   Moet onze democratische rechtsstaat niet beter worden beschermd tegen ondermijning? De staatscommissie maakt zich in dit verband ook zorgen over de risico’s van digitalisering, in het bijzonder over de beïnvloeding van kiezers met gerichte digitale middelen.
  • Macht nationale overheid   Veel belangrijke beslissingen worden niet meer in Den Haag genomen, maar steeds vaker door anderen, zoals de Europese Unie, gemeenten of provincies. Hoe gaat het parlement daarmee om?
  • Tweekamerstelsel   In ons parlementair stelsel is de Tweede Kamer belangrijker dan de Eerste Kamer. De taakverdeling tussen de Tweede en de Eerste Kamer is niet altijd even duidelijk. Als beide Kamers het niet eens zijn, is er geen regeling om conflicten op te lossen.

Volledige tekst Probleemverkenning

 

EERDERE BERICHTGEVING STAATSCOMMISSIE

Uitgelicht

Rechter als schuldige

In februari zette de rechter een streep door een inreisverbod voor drie conservatieve islamitische predikers dat de ministers Faber en Van Weel hadden uitgevaardigd. Minister Faber noemde de uitspraak van de rechter  'een zwarte dag’, Van Weel had het over 'een teleurstellende uitkomst'. De rechter werd in de socials zwaar onder vuur genomen.
Voorzitter Marc Flierstra van de Vereniging voor Rechtspraak hekelde in Trouw van 25 februari 2025 de reactie van beide ministers: ‘Door dit soort uitspraken denken mensen dat het door deze rechter komt dat de haatpredikers Nederland in mochten. De ministers zijn zo medeschuldig aan het creëren van een klimaat waarbij deze rechter als schuldige wordt gezien. Het probleem lag bij het besluit van de ministers. Die hebben hun huiswerk niet goed gedaan. Als je dat nalaat, moet je vervolgens niet verbaasd zijn als een rechter gewoon zijn werk doet en oordeelt: Zo kan het niet.’
De rechter geoordeeld dat de ministers onvoldoende hadden gemotiveerd waarom de drie sprekers een bedreiging voor de openbare orde waren.
(06.04.2025)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

cover weerbare rechtsstaat

Jorieke Manenschijn, Bastiaan Rijpkema en Steven Bruintjes werken als wetenschappers bij de Universiteit Leiden. In hun boek Weerbare rechtsstaat - De vangrails in de Grondwet laten ze de ‘vangrails’ zien die een grondwet kan bieden om te voorkomen dat de democratische rechtsstaat van de weg raakt.
De auteurs staan niet alleen stil bij onze eigen waarborgen als de grondrechten en het tweekamerstelsel, maar ze laten ook ‘vangrails’ zien die elders bedacht zijn. Het boek gaat ook in op de effectiviteit van de waarborgen. Aan het eind van het boek wordt de Nederlandse Grondwet langs de meetlat van de weerbare rechtsstaat gelegd.(18.02.2025)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Grooter zelfstandigheid

Een extraparlementair kabinet of niet, als er morgen een kabinetscrisis moet worden afgewend, gaan de voormannen van de betrokken partijen in de Tweede Kamer om de tafel zitten en hopen er samen uit te komen. Onze grote negentiende-eeuwse staatsman Johan Rudolf Thorbecke zou zich in zijn graf omdraaien. In zijn Narede hield Thorbecke in 1869 voor de laatste keer een hartstochtelijk pleidooi voor een scheiding van de wetgevende macht, uitvoerende en rechterlijke macht:
‘Ik wensch hier niet een Ministerie, dat enkel orgaan van een meerderheid der Tweede Kamer zij. Ik verlang grooter zelfstandigheid voor de Kroon en hare Regering.’
(05.02.2025)

Bekijk oude afleveringen Knipoog