De aangekondigde komst van de Britse complotdenker David Icke naar een demonstratie in Amsterdam heeft de regering doen besluiten hem de toegang tot Nederland te weigeren.
De complottheorie van David Icke beweert dat de wereld geregeerd wordt door reptielen. Critici stellen dat zijn theorie doorspekt is van antisemitisme. De reptielen van Icke zouden een metafoor zijn voor een Joodse elite die doorgedrongen is alle gelederen van de samenleving. Baudet heeft zich aanhanger getoond van de theorie van Icke.
Naar aanleiding van de komst van Icke werden verschillende tegendemonstraties aangekondigd. In het advies aan staatssecretaris Eric van der Burg van Justitie en Veiligheid schreef de Immigratie en Naturalisatie Dienst te vrezen voor grote maatschappelijke onrust door de confrontatie van voor- en tegenstanders. (Zie de paragraaf in art. 9 . Gw over het verschijnsel hostile audience.)
De IND schreef op 3 november 2022 aan David Icke namens de staatssecretaris:
De bij de politie te Amsterdam bekende informatie over u rechtvaardigt de zorg dat uw voordracht in de Nederlandse context dermate grote spanningen tussen bevolkingsgroepen kan veroorzaken, dan wel bestaande spanningen verder zal laten escaleren, dat daarmee de openbare orde en openbare rust zal worden verstoord.
De brief eindigt met de mededeling dat het Icke twee jaar niet is toegestaan om het Schengengebied in te reizen. Het wettelijk kader voor de weigering om Icke toe te laten is art. 3 lid b van de Vreemdelingenwet 2000. Het biedt de mogelijkheid om iemand toegang tot het land te weigeren als betrokkene ‘een gevaar oplevert voor de openbare orde of nationale veiligheid’.
Inmiddels hebben verschillende deskundigen op het gebied van het constitutioneel recht zich kritisch uitgelaten over het besluit. Zo zei Jerfi Uzman van de Universiteit van Amsterdam in NRC van 4 november:
Het is een trend geworden om het vreemdelingenrecht te gebruiken om mensen met onwelkome opvattingen het recht te ontzeggen hier binnen te komen. Toenmalig minister Rita Verdonk weerde een haatprediker vanwege ‘anti-integratieve opvattingen’. Nu gaat het om veronderstelde onrust en polarisatie. Ik vind dat wel erg gemakkelijk geredeneerd en een zorgwekkende ontwikkeling. Op die manier bemoeit de overheid zich met de inhoud van opvattingen.
Uzman voegde eraan toe dat het begrip openbare orde steeds meer richting openbare rust gaat: ‘We willen niet gechoqueerd worden. Maar dat is iets anders dan de kans op rellen.’
In de Volkskrant van 5 november erkende minister Dilan Yesilgöz van Justitie en Veiligheid dat het weigeren van Icke hier botst met de vrijheid van demonstratie:
De vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van demonstratie zijn fundamentele rechten. Maar die zijn niet onbegrensd. Hier is gekeken: kunnen we vooraf grenzen stellen? Is dat nodig op basis van wat iemand in het verleden heeft gedaan en gezegd? Haat-imams zijn daar eerdere voorbeelden van.