De Staatscommissie Parlementair stelsel heeft in haar 'Tussenstand' onder andere een pleidooi gehouden om een bindend referendum als 'veiligheidsklep' in te voeren.
In een 125 pagina's tellende 'Tussenstand' komt de staatscommissie met een groot aantal mogelijke oplossingen voor de problemen die men vorig jaar oktober in haar 'Probleemverkenning' signaleerde: we moeten de twee pijlers van de democratische rechtsstaat in balans houden: de representatieve democratie en de rechtsstaat, zoals die is vastgelegd in de Grondwet. Eind dit jaar komen Remkes c.s. met hun definitieve voorstellen voor verbetering.
Versterken democratie
De commissie pleit voor een bindend correctief referendum dat ze beschouwt als het uiterste middel om de representatieve democratie te versterken. Zo'n referendum zou een ‘uitkomstdrempel’ kunnen krijgen die bepaalt hoeveel kiezers tégen moeten zijn, wil een voorstel verworpen worden.
Verder pleit de commissie o.a. voor stembureaus in onderwijsinstellingen. Zo kun je de opkomst omhoog krijgen door meer jongeren naar de stembus te lokken.|
Bij de formatie moeten de kiezers volgens de commissie meer invloed krijgen door zelf de formateur te kiezen. Kiezers stemmen dan bij de Kamerverkiezingen niet alleen op een partij, maar ook op een formateur.
Versterken rechtsstaat
De commissie haalt een oud voorstel van stal met haar pleidooi voor een Constitutioneel Hof dat wetten mag toetsen aan de zogeheten klassieke grondrechten in de Grondwet. (Dat zijn de artikelen 1 tot en met 23 waar deze website zich ook op richt.) Met het instellen van zo'n speciaal hof kun je voorkomen dat ‘gewone’ rechters in politiek vaarwater terecht komen.
Verder pleit de commissie voor regels rond digitale politieke campagnes om manipulatie van kiezers te voorkomen en voor een maximum in de giften voor politieke partijen uit binnen- en buitenland om ongewenste afhankelijkheid te voorkomen.
Een opvallend punt bij de plannen om de rechtstaat te versterken is de aanbeveling om geschiedenis plus staatsinrichting als verplicht vak in het hele voortgezet onderwijs in te voeren.
Versterken parlement
Het is duidelijk dat de staatscommissie het voortbestaan van de Eerste Kamer niet ter discussie wil stellen. Wel moet er volgens Remkes c.s. een regeling komen als in de Eerste Kamer geen meerderheid blijkt voor een wet die in de Tweede Kamer is aangenomen. De Eerste Kamer zou zo'n voorstel moeten kunnen terugsturen naar de Tweede Kamer of door voorstel laten behandelen in een gezamenlijke commissie van beide Kamers.
Herzieningen van de Grondwet zouden in tweede lezing in een verenigde vergadering van Eerste en Tweede Kamer behandeld kunnen worden. Ook moeten er nieuwe regels komen voor situaties waarin bijvoorbeeld de Europese Unie met een bepaald beleid komt waarover de nationale politiek niet alles voor te zeggen heeft.
Volledige tekst 'Tussenstand' Staatscommissie Parlementair stelsel
EERDERE BERICHTGEVING STAATSCOMMISSIE