Website over de 23 grondrechten in de Grondwet

Nieuws

Staatscommissie Parlementair stelsel komt met 'Tussenstand'

Nieuws

De Staatscommissie Parlementair stelsel heeft in haar 'Tussenstand' onder andere een pleidooi gehouden om een bindend referendum als 'veiligheidsklep' in te voeren.

In een 125 pagina's tellende 'Tussenstand' komt de staatscommissie met een groot aantal mogelijke oplossingen voor de problemen die men vorig jaar oktober in haar 'Probleemverkenning' signaleerde: we moeten de twee pijlers van de democratische rechtsstaat in balans houden: de representatieve democratie en de rechtsstaat, zoals die is vastgelegd in de Grondwet. Eind dit jaar komen Remkes c.s. met hun definitieve voorstellen voor verbetering.

Versterken democratie
De commissie pleit voor een bindend correctief referendum dat ze beschouwt als het uiterste middel om de representatieve democratie te versterken. Zo'n referendum zou een ‘uitkomstdrempel’ kunnen krijgen die bepaalt hoeveel kiezers tégen moeten zijn, wil een voorstel verworpen worden.
Verder pleit de commissie o.a. voor stembureaus in onderwijsinstellingen. Zo kun je de opkomst omhoog krijgen door meer jongeren naar de stembus te lokken.|
Bij de formatie moeten de kiezers volgens de commissie meer invloed krijgen door zelf de formateur te kiezen. Kiezers stemmen dan bij de Kamerverkiezingen niet alleen op een partij, maar ook op een formateur.

Versterken rechtsstaat
De commissie haalt een oud voorstel van stal met haar pleidooi voor een Constitutioneel Hof dat wetten mag toetsen aan de zogeheten klassieke grondrechten in de Grondwet. (Dat zijn de artikelen 1 tot en met 23 waar deze website zich ook op richt.) Met het instellen van zo'n speciaal hof kun je voorkomen dat ‘gewone’ rechters in politiek vaarwater terecht komen.
Verder pleit de commissie voor regels rond digitale politieke campagnes om manipulatie van kiezers te voorkomen en voor een maximum in de giften voor politieke partijen uit binnen- en buitenland om ongewenste afhankelijkheid te voorkomen.
Een opvallend punt bij de plannen om de rechtstaat te versterken is de aanbeveling om geschiedenis plus staatsinrichting als verplicht vak in het hele voortgezet onderwijs in te voeren.

Versterken parlement
Het is duidelijk dat de staatscommissie het voortbestaan van de Eerste Kamer niet ter discussie wil stellen. Wel moet er volgens Remkes c.s. een regeling komen als in de Eerste Kamer geen meerderheid blijkt voor een wet die in de Tweede Kamer is aangenomen. De Eerste Kamer zou zo'n voorstel moeten kunnen terugsturen naar de Tweede Kamer of door voorstel laten behandelen in een gezamenlijke commissie van beide Kamers.
Herzieningen van de Grondwet zouden in tweede lezing in een verenigde vergadering van Eerste en Tweede Kamer behandeld kunnen worden. Ook moeten er nieuwe regels komen voor situaties waarin bijvoorbeeld de Europese Unie met een bepaald beleid komt waarover de nationale politiek niet alles voor te zeggen heeft.

Volledige tekst 'Tussenstand' Staatscommissie Parlementair stelsel

 

EERDERE BERICHTGEVING STAATSCOMMISSIE

Uitgelicht

Rechter als schuldige

In februari zette de rechter een streep door een inreisverbod voor drie conservatieve islamitische predikers dat de ministers Faber en Van Weel hadden uitgevaardigd. Minister Faber noemde de uitspraak van de rechter  'een zwarte dag’, Van Weel had het over 'een teleurstellende uitkomst'. De rechter werd in de socials zwaar onder vuur genomen.
Voorzitter Marc Flierstra van de Vereniging voor Rechtspraak hekelde in Trouw van 25 februari 2025 de reactie van beide ministers: ‘Door dit soort uitspraken denken mensen dat het door deze rechter komt dat de haatpredikers Nederland in mochten. De ministers zijn zo medeschuldig aan het creëren van een klimaat waarbij deze rechter als schuldige wordt gezien. Het probleem lag bij het besluit van de ministers. Die hebben hun huiswerk niet goed gedaan. Als je dat nalaat, moet je vervolgens niet verbaasd zijn als een rechter gewoon zijn werk doet en oordeelt: Zo kan het niet.’
De rechter geoordeeld dat de ministers onvoldoende hadden gemotiveerd waarom de drie sprekers een bedreiging voor de openbare orde waren.
(06.04.2025)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Nieuw verschenen

const procesrecht

 Max Vetzo promoveerde onlangs op het constitutioneel procesrecht en introduceerde daarmee een nieuw rechtsgebied binnen het Nederlands recht.
De Nederlandse rechters spelen steeds nadrukkelijker een rol in grote maatschappelijke kwesties als klimaatbeleid en stikstofbeleid. De politiek is op dit moment bezig om het huidige verbod op rechterlijke toetsing van wetten aan de Grondwet af te schaffen en een constitutionele toetsing mogeljk te maken.
Om het constitutioneel procesrecht vorm te kunnen geven onderzocht Vetzo de regels die bepalen of, wanneer en hoe de rechter zich met dergelijke kwesties mag bezig houden.. Vetzo vraagt daarbij zich af of de huidige procedures wel voldoende op die bijzondere constitutionele taakuitoefening zijn afgestemd. (25.04.2025)

Bekijk overzicht nieuwe boeken

Knipoog

Grooter zelfstandigheid

Een extraparlementair kabinet of niet, als er morgen een kabinetscrisis moet worden afgewend, gaan de voormannen van de betrokken partijen in de Tweede Kamer om de tafel zitten en hopen er samen uit te komen. Onze grote negentiende-eeuwse staatsman Johan Rudolf Thorbecke zou zich in zijn graf omdraaien. In zijn Narede hield Thorbecke in 1869 voor de laatste keer een hartstochtelijk pleidooi voor een scheiding van de wetgevende macht, uitvoerende en rechterlijke macht:
‘Ik wensch hier niet een Ministerie, dat enkel orgaan van een meerderheid der Tweede Kamer zij. Ik verlang grooter zelfstandigheid voor de Kroon en hare Regering.’
(05.02.2025)

Bekijk oude afleveringen Knipoog