• Website over de 23 grondrechten in de Grondwet
 

Uitgeklede coronawet in september in de Kamer

Na veel kritiek is het kabinet teruggekomen op zijn plan om voor de zomer een coronawet te realiseren. Inhoudelijk is het nieuwe voorstel inmiddels flink afgezwakt.

Eind mei adviseerde de Raad van State positief over het besluit van de regering om een tijdelijke wet te maken die op korte termijn de noodverordeningen met coronamaatregelen zou gaan vervangen. De raad kwam tot het advies om een wet met een steviger juridisch fundament te maken omdat de crisis langere tijd ging duren en dat beperkende maatregelen voorlopig nog nodig waren.

Toen de eerste berichten over de inhoud van de Tijdelijke wet maatregelen covid-19 naar buiten kwamen, was de belangrijkste kritiek dat de wet te veel macht bij de minister legde en dat de controlerende macht van het parlement behoorlijk onder druk dreigde te komen. Hoogleraar bestuursrecht Herman Bröring van de RUG zei in het Dagblad van het Noorden van 18 juni 2020:
Als er grondrechten worden ingeperkt, moet dat zorgvuldig gebeuren. Daar moet het parlement zijn zegje over kunnen doen. Het parlement dreigt straks door de wet buitenspel te worden gezet.

De Raad van State was opvallend fel in zijn kritiek op het wetsvoorstel. Hetzelfde gold voor instellingen als de Orde van Advocaten, de Raad voor de Rechtspraak, de Nationale Ombudsman, het College voor de Rechten van de Mens en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Behalve inhoudelijke kritiek had men ook problemen met de snelheid waarmee het kabinet de wet erdoor leek te willen krijgen. Aanvankelijk wilde het kabnet de wet al op 1 juli 2020 laten ingaan.
Daar moesten Rutte c.s. echter snel op terugkomen. In een brief aan de Tweede Kamer schreef minister De Jonge op 19 juni 2020 dat de voorgenomen datum waarop de wet zou moeten ingaan, niet gehaald kon worden.

Op 13 juli heeft het kabinet een nieuwe versie van de Tijdelijke wet maatregelen covid-19 naar de Kamer gestuurd waarin aan veel van de kritiek tegemoet gekomen werd. Het ontlokte aan D66-voorman Rob Jetten in Trouw de uitspraak dat 'alleen de naam van de wet hetzelfde is gebleven'.
De belangrijkste verschillen ten opzichte van het eerdere ontwerp waren:

  • Het oorspronkelijke idee dat het kabinet besluiten mag nemen die de vrijheid van burgers beperken zonder eerst het parlement te informeren, is verlaten. Het nieuwe wetsvoorstel zegt dat besluiten eerst aan de Tweede Kamer moeten worden voorgelegd.
  • De wet is 'uitgekleed' tot een raamwet. Zo is de corona-app uit het voorstel gehaald.
  • Centraal in de wet staat dat vastgelegd wordt dat iedereen een 'veilige afstand' van elkaarin acht moet nemen.
  • De bevoegdheid van de politie om 'achter de voordeur' bij mensen thuis te controleren is uit de wet verdwenen.
  • In het vorige voorstel konden naast de wet nog steeds noodverordeningen bestaan. Die mogelijkheid is geschrapt.
  • Aanvankelijk zou de nieuwe wet een jaar lang geldig zijn, dat is teruggebracht naar zes maanden met de mogelijkheid om die periode met nog eens een half jaar te verlengen.

De behandeling van de wet zal op zijn vroegst in september plaatsvinden. Het kabinet hoopt vooralsnog dat wet op 1 oktober van kracht kan worden.

Kamerbrief minister De Jonge over stand van zaken Tijdelijke wet maatregelen covid-19

Wetsvoorstel Tijdelijke wet maatregelen covid-19

 

EERDERE BERICHTGEVING OVER CORONA EN GRONDRECHTEN

Uitgelicht

Hoe goed kent u de Grondwet?

In het Nederlands Juristenblad van 2 juni 2023 publiceerde Jelle But het artikel ‘Grondwet begrepen door gewone mensen’. Hij doet onderzoek naar de internalisering van het constitutioneel recht.
In het onderzoek geeft 91 procent van de respondenten aan dat ze de Grondwet belangrijk vinden. Zo’n 74 procent zegt de Grondwet ‘op hoofdlijnen’ te kennen, 7 procent denkt de Grondwet ‘goed’ te kennen en 19 procent antwoordt de Grondwet ‘helemaal niet’ te kennen.
Volgens Jelle But zijn de Nederlanders tamelijk zelfverzekerd over hun kennis van de Grondwet. De vraag of de respondenten wisten over wat voor soort normen en waarden het de Grondwet gaat – zonder de exacte inhoud te kennen - antwoordt 89 procent deze te kennen. Maar liefst 42 procent echter geeft aan nooit een artikel uit de Grondwet te hebben gelezen …
(06.08.2023)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Pas verschenen

demonstratierecht cov1Herman Tjeenk Willink
Het tij tegen

Minister van Staat Herman Tjeenk Willink ziet op tal van plekken in de Nederlandse samenleving de democratie haperen. In het recente verleden heeft hij er al met enige regelmaat over gepubliceerd. Onlangs verscheen een nieuw boek van zijn hand onder de titel Het tij tegen - De democratische rechtsorde als fundament.
NRC schreef erover: ‘In Het tij tegen stroopt de minister van Staat nog één keer de mouwen op om het land de oren te wassen over onze falende liefde voor de democratische rechtsorde.’
In zijn boek noemt Tjeenk Willink de dominantie van het geld als ijkpunt voor beleid en het denken in termen van management als belangrijke oorzaken van het gebrek aan vertrouwen in de politiek en het wegvallen van het draagvlak onder het overheidshandelen. (19.06.2023)

 

Bekijk overzicht pas verschenen boeken

 

 


Knipoog

Sociaal Contract

Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt mag een nieuwe politieke partij zijn, de wortels van het Sociaal Contract zijn eeuwenoud. Rousseau introduceerde het in 1762 in zijn Du contrat social ou principes du droit politique. Hij schreef dat het recht om zijn stem uit te brengen hem de plicht geeft om zich te verdiepen in zaken van algemeen belang, om er bescheiden aan toe te voegen: ‘Hoe gering mijn invloed daarop ook mag zijn’.

De Staatsregeling voor het Bataafsche Volk uit 1798 geldt als de eerste ‘echte’ Nederlandse grondwet en was - uiteraard – geïnspireerd door de ideeën van Rousseau. Meteen al in artikel 2 gaat het over het sociaal contract dat aan de basis ligt van de manier waarop de staat is ingericht:
‘Het Maatschappelijk Verdrag wijzigt, noch beperkt, de natuurlijke regten van den Mensch, dan in zoo verre zulks, ter bereikinge van dat oogmerk, noodzaaklijk is.’
(28.08.23)

Bekijk oude afleveringen Knipoog