Na een akkoord over een aantal knelpunten tussen coalitie en oppositie zijn Tweede en Eerste Kamer akkoord gegaan met de Tijdelijke wet maatregelen covid-19.
De coronawet lijkt in tal van opzichten niet meer op het wetsvoorstel dat in mei bekend werd. Dit voorstel kreeg veel kritiek, niet alleen vanuit de Kamer, maar ook van de Raad van State, de VNG en tal van juristen. Veel kritiek was er met name op het feit dat er sprake was van een looptijd van een jaar en de uitgebreide bevoegdheden die de wet de ministers gaf.
Veelgehoorde kritiek was dat de nieuwe wet op gespannen voet zou staan met de Grondwet: de vrijheid van vereniging contra het beperken van de groepsgrootte, de vrijheid van demonstratie contra de anderhalve meter, het huisrecht contra het handhaven achter de voordeur.
Kathalijne Buitenweg van GroenLinks zei erover in het Kamerdebat van 7 oktober:
In een democratische samenleving zijn sommige mensenrechten absoluut, zoals het recht om niet gemarteld te worden, maar aan de meeste mensenrechten kunnen voorwaarden worden gesteld.
Voor het debat sloten de oppositiepartijen PvdA, GroenLinks, SGP en 50plus een akkoord met de coalitie. De oppositiepartijen bleken bereid om met de coronawet in te stemmen als er aan een aantal wensen voldaan werd.
Belangrijke nieuwe elementen
- De coronawet geldt niet voor een jaar of zes maanden, zoals aanvankelijk het plan was, maar slechts voor drie maanden. Het parlement moet instemmen met elke verlenging van nog eens drie maanden. Ook moet de Raad van State steeds een advies geven.
- Nieuwe coronaregels moeten een week voor ze ingaan naar het parlement worden gestuurd en de Tweede Kamer moet er vooraf mee instemmen. Gaat het om noodsituaties die niet kunnen wachten, dan moet de Tweede Kamer na afloop binnen een week alsnog instemmen met de maatregel. Als de Kamer tegen is, komt de maatregel te vervallen.
- Er komt geen handhaving achter de voordeur. Het huisrecht in art. 12 Gw wordt expliciet beschermd in de coronawet.
- Gemeentes krijgen meer ruimte voor een eigen beleid. Het kabinet kan hen de bevoegdheid geven om zelf plekken aan te wijzen waar bepaalde maatregelen wel of niet gelden. Gemeentes mogen overigens zelf geen eigen maatregelen maken. Gemeenteraden krijgen zeggenschap, ook over het beleid van de veiligheidsregio’s.
- De hoogte van de boetes wordt beperkt tot een bedrag van 95 euro. Overtreders van de coronaregels krijgen geen strafblad.
- In grote lijnen beschrijft de wet het coronabeleid dat we kennen van de afgelopen maanden, inclusief het gebruik van beschermingsmiddelen. De wet is zo geformuleerd dat er geen mogelijkheden zijn voor coronamaatregelen die niet in de wet zijn voorzien.
De Tijdelijke wet maatregelen covid-19 is op 13 oktober met een ruime meerderheid door de Tweede Kamer aangenomen. De Eerste Kamer heeft de wet op 26 oktober behandeld. Net als twee weken eerder in de Tweede Kamer.bleek een ruime meerderheid in de Eerste Kamer is voor de wet. Hiermee kwam een eind aan zeven maanden noodverordeningen.
Zie tekst Tijdelijke wet maatregelen covid-19
EERDERE BERICHTGEVING OVER CORONA EN GRONDRECHTEN
- Uitgeklede coronawet in september in de Kamer (17 juli 2020)
- Raad van State adviseert over grondrechten tijdens coronacrisis (25 mei 2020)
- De coronacrisis en de grondrechten (2) (8 mei 2020)
- De coronacrisis en de grondrechten (1) (31 maart 2020)