• Website over de 23 grondrechten in de Grondwet
 

Eerste en Tweede Kamer akkoord met coronawet

Na een akkoord over een aantal knelpunten tussen coalitie en oppositie zijn Tweede en Eerste Kamer akkoord gegaan met de Tijdelijke wet maatregelen covid-19.

De coronawet lijkt in tal van opzichten niet meer op het wetsvoorstel dat in mei bekend werd. Dit voorstel kreeg veel kritiek, niet alleen vanuit de Kamer, maar ook van de Raad van State, de VNG en tal van juristen. Veel kritiek was er met name op het feit dat er sprake was van een looptijd van een jaar en de uitgebreide bevoegdheden die de wet de ministers gaf.

Veelgehoorde kritiek was dat de nieuwe wet op gespannen voet zou staan met de Grondwet: de vrijheid van vereniging contra het beperken van de groepsgrootte, de vrijheid van demonstratie contra de anderhalve meter, het huisrecht contra het handhaven achter de voordeur.
Kathalijne Buitenweg van GroenLinks zei erover in het Kamerdebat van 7 oktober:
In een democratische samenleving zijn sommige mensenrechten absoluut, zoals het recht om niet gemarteld te worden, maar aan de meeste mensenrechten kunnen voorwaarden worden gesteld.

Voor het debat sloten de oppositiepartijen PvdA, GroenLinks, SGP en 50plus een akkoord met de coalitie. De oppositiepartijen bleken bereid om met de coronawet in te stemmen als er aan een aantal wensen voldaan werd.

Belangrijke nieuwe elementen

  • De coronawet geldt niet voor een jaar of zes maanden, zoals aanvankelijk het plan was, maar slechts voor drie maanden. Het parlement moet instemmen met elke verlenging van nog eens drie maanden. Ook moet de Raad van State steeds een advies geven.
  • Nieuwe coronaregels moeten een week voor ze ingaan naar het parlement worden gestuurd en de Tweede Kamer moet er vooraf mee instemmen. Gaat het om noodsituaties die niet kunnen wachten, dan moet de Tweede Kamer na afloop binnen een week alsnog instemmen met de maatregel. Als de Kamer tegen is, komt de maatregel te vervallen.
  • Er komt geen handhaving achter de voordeur. Het huisrecht in art. 12 Gw wordt expliciet beschermd in de coronawet.
  • Gemeentes krijgen meer ruimte voor een eigen beleid. Het kabinet kan hen de bevoegdheid geven om zelf plekken aan te wijzen waar bepaalde maatregelen wel of niet gelden. Gemeentes mogen overigens zelf geen eigen maatregelen maken. Gemeenteraden krijgen zeggenschap, ook over het beleid van de veiligheidsregio’s.
  • De hoogte van de boetes wordt beperkt tot een bedrag van 95 euro. Overtreders van de coronaregels krijgen geen strafblad.
  • In grote lijnen beschrijft de wet het coronabeleid dat we kennen van de afgelopen maanden, inclusief het gebruik van beschermingsmiddelen. De wet is zo geformuleerd dat er geen mogelijkheden zijn voor coronamaatregelen die niet in de wet zijn voorzien.

De Tijdelijke wet maatregelen covid-19 is op 13 oktober met een ruime meerderheid door de Tweede Kamer aangenomen. De Eerste Kamer heeft de wet op 26 oktober behandeld. Net als twee weken eerder in de Tweede Kamer.bleek een ruime meerderheid in de Eerste Kamer is voor de wet. Hiermee kwam een eind aan zeven maanden noodverordeningen.

Zie tekst Tijdelijke wet maatregelen covid-19

 

EERDERE BERICHTGEVING OVER CORONA EN GRONDRECHTEN

 

Uitgelicht

Hoe goed kent u de Grondwet?

In het Nederlands Juristenblad van 2 juni 2023 publiceerde Jelle But het artikel ‘Grondwet begrepen door gewone mensen’. Hij doet onderzoek naar de internalisering van het constitutioneel recht.
In het onderzoek geeft 91 procent van de respondenten aan dat ze de Grondwet belangrijk vinden. Zo’n 74 procent zegt de Grondwet ‘op hoofdlijnen’ te kennen, 7 procent denkt de Grondwet ‘goed’ te kennen en 19 procent antwoordt de Grondwet ‘helemaal niet’ te kennen.
Volgens Jelle But zijn de Nederlanders tamelijk zelfverzekerd over hun kennis van de Grondwet. De vraag of de respondenten wisten over wat voor soort normen en waarden het de Grondwet gaat – zonder de exacte inhoud te kennen - antwoordt 89 procent deze te kennen. Maar liefst 42 procent echter geeft aan nooit een artikel uit de Grondwet te hebben gelezen …
(06.08.2023)

Bekijk oude afleveringen Uitgelicht

Pas verschenen

demonstratierecht cov1Herman Tjeenk Willink
Het tij tegen

Minister van Staat Herman Tjeenk Willink ziet op tal van plekken in de Nederlandse samenleving de democratie haperen. In het recente verleden heeft hij er al met enige regelmaat over gepubliceerd. Onlangs verscheen een nieuw boek van zijn hand onder de titel Het tij tegen - De democratische rechtsorde als fundament.
NRC schreef erover: ‘In Het tij tegen stroopt de minister van Staat nog één keer de mouwen op om het land de oren te wassen over onze falende liefde voor de democratische rechtsorde.’
In zijn boek noemt Tjeenk Willink de dominantie van het geld als ijkpunt voor beleid en het denken in termen van management als belangrijke oorzaken van het gebrek aan vertrouwen in de politiek en het wegvallen van het draagvlak onder het overheidshandelen. (19.06.2023)

 

Bekijk overzicht pas verschenen boeken

 

 


Knipoog

Sociaal Contract

Nieuw Sociaal Contract van Pieter Omtzigt mag een nieuwe politieke partij zijn, de wortels van het Sociaal Contract zijn eeuwenoud. Rousseau introduceerde het in 1762 in zijn Du contrat social ou principes du droit politique. Hij schreef dat het recht om zijn stem uit te brengen hem de plicht geeft om zich te verdiepen in zaken van algemeen belang, om er bescheiden aan toe te voegen: ‘Hoe gering mijn invloed daarop ook mag zijn’.

De Staatsregeling voor het Bataafsche Volk uit 1798 geldt als de eerste ‘echte’ Nederlandse grondwet en was - uiteraard – geïnspireerd door de ideeën van Rousseau. Meteen al in artikel 2 gaat het over het sociaal contract dat aan de basis ligt van de manier waarop de staat is ingericht:
‘Het Maatschappelijk Verdrag wijzigt, noch beperkt, de natuurlijke regten van den Mensch, dan in zoo verre zulks, ter bereikinge van dat oogmerk, noodzaaklijk is.’
(28.08.23)

Bekijk oude afleveringen Knipoog